Фәни жалғандағы барлық жаратылысты Алла соншалықты шеберлікпен және өте толымды етіп жаратқан. Жан-жағымызға назар аударып қарасақ, реттілікті, бір-бірімен қиюласқан ырғақтылықты, қатаң сақталатын заңдылықтарды көрер едік. Бірақ та, осы ақиқатты түсінбейтін пенделер толымсыз ақылымен іс қыламыз деп, артықты тыртық етіп жатады.
«Әлін білмеген әлек» дейді халық нақылы. Бүгінде әлін білмейтін, өз мүмкіндігі мен қарым-қабілетін ескермейтін, әліне қарамай шамасы жетпейтін істерге ұмтылатын жандар көбейді. Ондайлар өздеріне ғана емес, айналасындағы басқаларға да үлкен залалын тигізіп жатады. Дегенмен, жауапкершілік жүгін, өзінің қабылет-қарымын ескермейтін пенделер мына суреттегі есек сияқты күлкілі жағдайға түскенін сезбейді.
Қазір адамдардың көбінің байлыққа жетсем бақытты боламын деп ойлайтыны жасырын емес. Ақшаға құдайдай табынатында бар. Ақша үшін ар-ұяттан безіп, ақшаға тәнін сататындар, беттің арын белге түйіп пара алатындар, тіпті қылмысқа барып, ұрлық істейтіндер, кісі өлтіріп, қарақшылық жасайтындар да жетерлік. Бұндай қадамға адамдар байлық адамға бақыт әкеледі деген жаңсақ түсініктен баратыны белгілі.
Дәстүрлі діндердің бәрінде адамдардың жасауы тиіс діни парыздары бар. Аты айтып тұрғандай парызды орындау міндет. Сол міндеттерді орындау адамға не береді және діни парыздарымызды қалай орындап жүргендігімізді қайтіп біле аламыз? Өкінішке орай, адамдардың көбі діни парыз дегеннің не екендігінен және оны орындау адамға не беретінінен бейхабар.
Әлем елдерін мойындатқан АҚШ доллары соңғы жүзжылдықтың көлемінде 150 есеге құнсызданыпты. 1993 жылы тәуелсіз Қазақстан өзінің тұңғыш ұлттық валютасы – теңгені айналымға енгізген кезде 1 теңгенің бағамы 1 АҚШ доларына тең болатын. Міне, содан бері өткен 21 жылдай уақытта теңге бағамы 185 есеге құнсызданыпты. Бұл аз ба, көп пе?!
Адамның хайуаннан қандай айырмашылығы бар? Бұған екінің бірі адам ақылды, саналы деген сияқты жаттанды және жауыр болған сөзбен жауап беретіні белгілі. Бірақ егер зер сала қарайтын болсақ, хайуанда да ақыл, сана бар екенін аңғаруға болады. Мәселен, қыста оңтүстік аймақтарға мыңдаған шақырым жер ұшып баратын құстар жолды қалай табады? Немесе қасқырлардың аң аулау тәсілін алып қараңыз. Бір қасқыр екіншісін жерге көміп, тек тыныс алуы үшін тұмсығын ғана ашық қалдырады. Екіншісі аңдарды қасқыр жатқан жерге қарай үркітіп қуады. Аңдар үстінен өтіп бара жатқан сәтте орнынан ұшып тұрған қасқыр бірнеше аңды жайратып салады. Бұндай тәсілді қолдану үшін қасқырға ғалымдарымыз жиі ауызға алатын инстинкт деген жаттанды түсінік емес, нағыз ақыл қажет болатындығын бағамдау қиын емес.
21-ші ғасырды ақпарат ғасыры атап жүр. Өйткені қазір ақпаратты алудың мүмкіндігі мол және ақпарат деген ақшаға сатып алатын тауарға айналды. «Ақпаратты билеген әлемді билейді» деген сөз бүгінгі заманның басты ұстанымы болып отыр. Міне, осындай ақпарат заманында өмір сүріп отырған біздер заман талабына қаншалықты бейімделе алдық?
Өзекті жанға түптің түбінде бір ажалдың келетіні ақиқат. Өлімнен қашып құтылушы жоқ. Күн сайын біз бір танысымыздың, туысымыздың немесе бейтаныс жанның өлгендігін естіп, біліп жатамыз. Яғни, өлім деген құбылыспен күн сайын дерлік тоқайласып тұрамыз. Бірақ адамдардың көбі соған қарамастан, өлім туралы ойламайды.
Пайғамбарымыздың айтқан «нәпсімен күрес қиямет қайымға дейін созылады» деген сөзінің ақиқаттығын дәлелдейтін жайларды біз күнде көріп, естіп, куәсі болып жүреміз. Бірақ та, адамның ең басты және қауіпті дұшпаны – нәпсі екендігін екінің бірі біле және ескере бермейді. Көп адамдардың ар ұялар азғындыққа барып жататынының басты себебі де осы білімсіздікте жатқаны анық.
Құранда төбелерінен күйдірілген тас жауып, опат болған Лұт пайғамбардың жұрты туралы аяттар бар. Олар Алланың қаһарына әйелді қойып, еркекпен жақындықты жақсы көргендіктері үшін барғандығы айтылады.