АҚИҚАТ

Сұлу, сымбатты болу екінің бірінің маңдайына жазылмаған. Өзінің сыртқы келбетіне көңілі толмайтын адамдар көп, әсіресе қыз-келіншектер үшін сұлу, сымбатты болмау ең үлкен бақытсыздық болып қабылданады. Сыртқы кейпінің тартымды болмауына байланысты өздерін бақытсыз санап, өмір бойы қорланып өтетін жандар бар.

Тән – бұл сыртқы киім іспетті

Егер адам өзін ет пен сүйектен жаратылған тәнмін деп санайтын болса, онда сыртқы келбетінің тартымсыздығы – ол үшін ең үлкен бақытсыздық болып қабылданады және өле өлгенше содан қорланып, тауқымет тартып өтеді. Ал рухани білімді меңгерген, Абсалютті Ақиқатты түсінетін адам сыртқы кейпі үшін басын ауыртып еш қиналмайды.

Веда ілімінің шыңы саналатын Бһагавад Гитада материалдық дүниедегі барлық жанды-жансыз заттар түгел Жаратқанның 8  түрлі қуатынан пайда болатыны айтылады. Ол қуат мыналар: 5 дөрекі қуат – жер, су, ауа, от және эфир; 3 нәзік қуат – ақыл, зерде және жалған эго. Осы 8 қуат барша материалдық тіршіліктің түп негізі болып саналады.

Адамдар бір-бірімен түрлі жағдайларда байланысып, түрлі қарым-қатынас жасап жатады. Ата-ана мен баланың арасындағы байланыс, туыс-бауырлардың арасындағы байланыс, дос-жарандардың, бірге қызмет ететін әріптестердің арасындағы байланыс… Егер назар аударып қарасаңыз, байланыстың түрі өте көп. Баршамызды толғандыратын мәселе мынадай: осы өмірдегі түрлі жағдайлардағы байланыстарымыз қанша уақытқа созылады, мәңгілік байланыс бар ма?

Бала – адамның бауыр еті

Қазақтың осы мақалына қарап, адам үшін ең қымбат нәрсе – бала екенін бағамдауға болады. Бауыр еті баласы үшін ата-ана өмірін қиюға да әзір. Ата-ана мен баланың арасындағы осы байланысқа қарап, бұл мәңгілік екен деген ойға келуге болады. Шындығында солай ма?

Қасиетті Құранда «Ол күні  туыстардың арасы айрылады», «Ата-ана баласынан, баласы ата-анасынан безеді» деген аяттар бар. Құран сөзін ақиқат деп түсінетін әрбір адамның бұған шәгі болмауы тиіс. Ендеше, осыған қарап біз ата-ана мен баланың, туыстардың арасындағы байланыстың мәңгілік емен екендігін бағамдаймыз.

Қазақтардың арасында «қой үстінде бозторғай жұмыртқалаған заман» деген сөз бар. Оның мәні – халық уайым-қайғысыз тоқшылықта бақытты өмір сүрген екен дегенді білдіреді. Қазақ қана емес, жалпы адамзат баласын осындай бақытты заман ежелден қызықтырған және халық арасында сондай заман туралы аңыз-ертегілер көп сақталған. Егер аңыз әңгімелер бар екен, онда сондай заман ежелде болды деп айтуға негіз бар. Өйткені, аңыз әңгімелер тақыр жерден шықпайды.

Біз өткен тарихымызды толық білеміз бе?

Мектепте, одан кейін университеттің тарих факультетінде оқыған кезімде, адамзат тарихын материалистік түсінік бойынша былай баяндайтын. Ежелгі адамдар үңгірлерде қауым болып бірге тұрып, аң аулап тіршілік еткен. Бұны ғылыми тілмен: алғашқы қауымдық құрылыс деп атайды. Содан кейін адамзат қоғамы дами келе рулық-тайпалық одақтар құрылды. Бұл кезең: құл иеленуші құрылыс   деген атпен белгілі. Ал одан кейін шағын мемлекеттер құрылып, феодалдық қоғам пайда болды. Ғылым мен білімнің дамуы нарыққа негізделген қазіргі капиталистік қоғамды тудырды.

Кеңес заманында барлық меншік мемлекеттің иелігінде болды да, адамдар сол мемлекет меншігін уақытша пайдаланушылар болып саналды. Қазір бәрі дерлік жеке меншікке өтіп, енді мемлекет тек салық жинаушы органға айналып қалды. Осыған орай, мемлекеттің иелігінде ештеңе жоқ, жоқ болғасын адамдарға ештеңе бере алмайды. Рас, бір нәрсе бере алады – ол уәде. Бірақ нақты игілікпен бекітілмеген бос сөз түріндегі уәде халыққа не береді?

Адамнан сұрағанның екі көзі шығады

Халықтың «Алладан сұрағанның екі бүйірі, адамнан сұрағанның екі көзі шығады» деген сөзінің ақиқаттығын дәлелдейтін жайлар бүгінде қадам басқан сайын кездеседі. Адамнан, яғни мемлекеттен сұрап жатқандардың көзі шықпаса да, бос уәдеден басқа алып жатқан ештеңелері жоқ.

Мәселен, Көкшетау қаласында мемлекет салған үйден баспана алу үшін кезекте тұрғандар саны 3 мыңнан асады екен. Бұл – тек жеңілдіктермен үй алатындар. Жалпы үй алу кезегінде тұрғандар саны 15 мыңдай болады. Ал енді жеңілдікпен үй алатын мүгедектер, жетім балалар, ардагерлер, басқа да категориядағы адамдар үй алу үшін қанша жыл күтуі қажет?

Қазір қайда қарасаңыз да әбіржіп, қабақтары түсіп, көңіл күйлері болмай жүрген адамдарды көресіз. Уайым-қайғысыз – жалғыз балалар ғана болар. Ересек жандардың бәрінің күнделікті өмір алдарына тартқан проблемалары бар. Байлар да, кедейлер де, басшылар да, бағыныштылар да жүйкелері жұқарып, көңілдері түсіп жүреді. Бұның себебі неде?

Әлемнің жасырын әміршілері

Американдық Дэвид Айктың адамдардың көзіне түспейтін, барша дүниеге әмірін жүргізіп отырған астыртын адамдардың ұйымдары және олардың сыртында тұрған жат планеталықтар туралы виеосабақтары қазір әлемнің көп тілдеріне аударылып, миллиондаған жандар ақпарат алуда.

Сонымен, Дэвид Айктың айтуынша, жер шарын билеп отырған астыртын банкирлер тобы шын мәнінде жат планеталықтарға қызмет етеді. Ет пен сүйектен жаратылған адамдардың көзіне көрінбейтін астральдық нәзік формалы жат планеталықтар әлгі қаржыгер алпауыттар тобы арқылы жер шарына әмірін жүргізуде. Сонда олардың көздегені не?

Бір ғұламаның «тағдыр зерделі адамды ерік-жігер тауып қайта көтерілуі үшін тізерлетеді, ал зердесіз пенделерге тиіспейді, өйткені зердесіз жандар онсыз да өле-өлгенше тізерлеумен өтеді» деген сөзі бар екен. Бұдан ұғарымыз – өмірде кездесетін қиындықтар зерделі адам үшін сынақ, ал ақылсыз пенделер үшін таусылмайтын және ешқашан жеңе алмайтын азап.

Сәттілік – сәтсіздіктер тізбесінің соңғы буыны

Өмірінде үш рет бар жиған-терген байлығынан айрылып, банкрот болған ресейлік миллионер Роман Василенконың айтқан «сәттілік – сәтсіздіктер тізбесінің соңғы буыны» деген сөзі ойдан шығарылған ереже емес, өз басынан өткен жайлардан түйген тұжырымы. Бар байлығынан айрылып, ең жақын серіктесі алдап ақшасын иеленіп кеткенде де күдерін үзбей, бәрін басынан қайта бастап, жаңа бизнесін дамытқан Василенко тағдыр маңдайына жазған ауыртпалық түріндегі сынақтан сүрінбей өтеді.

Әр адамның өмірінде арман-мақсатының биіктеріне жеткізетін, тағдыр жолына күрт өзгеріс әкелетін шешуші сәттер болады. Міне, сондай сәтте күмән-күдікке, қорқынышқа бой алдырмай батыл шешім қабылдаған адам мақсатының биіктеріне жетпек. Дегенмен де, адамдардың көбі сондай шешуші сәттерде батыл шешім қабылдай алмай, мүмкіндікті жіберіп алып жатады.

Әр адамның өз Рубиконы болады

Есімі тарихта алтын әріппен жазылып қалған ежелгі Рим империясының негізін қалаушы Юлий Цезарьдың өмірінде де тағдырына күрт өзгеріс әкелетін және арман-мақсатының биігіне жеткізетін шешуші сәт болған екен. Ақсүйек отбасынан шықса да, асып-тасқан байлығы жоқ Цезарьдың билік шыңына шығу мүмкіндігі өте аз еді.

Дегенмен, Жаратқан оған байлық бермесе де, асып-тасқан ақыл берді. Сол ақылды пайдаланып ол жалғыз қызын алған Помпейдің әскерімен Галлияда соғыс жүргізіп, өзінің қолбасшылық қарым-қабылетін көрсетті. Жәй көрсетіп қоймай, бұрын бағындыру мүмкін болмай келген тайпалардың тас-талқанын шығарып, Галлияны түгел Римге бағынышты етті.

Қазақта «жаңылмайтын – жақ, сүрінбейтін – тұяқ болмайды» деген нақыл бар. Бұның мағынасы: қателеспейтін адам жоқ дегенге келеді. Шындығында қателік жасау – барша адамға тән қасиет. Ал қателік арқылы адам өзіне де, айналасындағы өзгелерге де азды-көпті залалын тигізеді. Залалдың көп-аз болуы, қателіктің үлкен-кішілігіне байланысты.

Құрдымға құлататын қателік

Егер қателеспейтін адам болмаса, екі аяқты пенделердің жасайтын қателіктеріне кешеріммен қарау қажет болады. Өйткені, сіз де, мен де, ол да – бәріміз қателесеміз. Зерделі адам – сол қателіктерінен сабақ алып, екінші мәрте ондай қателікке бой алдырмайды. Ал зердесіз адам бір жасаған қателігін он, жүз рет қайталап жасай береді. Осыған орай, зерделі адамдар өмірден үйреніп, әр қадамын аңдап басып, қателіктен аулақ болуға тырысып жүреді.

Дегенмен де, адамдар үшін екі дүниенің де үлкен қатеріне ұрындыратын ең ҮЛКЕН ҚАТЕЛІК бар. Біз сол туралы әңгіме етпекпіз. Өйткені, ол қателікті адамдардың 99 пайызы жасайды және олардың бәрі өздерінің екі дүниеде де қатерге ұрындыратын қателікті жасап жатқандарынан мүлдем бейхабар болады. Бұл қателіктің адам баласына қатері де дәл осында.

Кеңес заманында атейстік, яғни құдайсыздық түсінік сән болып саналатын және бұл көзі ашықтықты, заман ағымын түсініп, оқыған білімділікті көрсететін дәреже болып саналатын. Қазір де сондай үрдіс белең алғандай. Енді бұл үрдіс кері бағытта жүріп жатыр. Яғни, адамдар діндарлықты мақтаныш етіп, ол адамның оқыған-тоқығандығын, білім деңгейін көрсететін өлшем ретінде қабылдана бастаған сыңайлы.

Тілекті орындаушы робот

Атбасарда аудандық газеттің редакторы болып қызмет етіп жүрген кезімде музейді басқарған бір әпенділеу кісі болды. Музей мешіттің жанында болатын. Бір күні мешітте бір шара өтіп, соған қатыстым. Музей директоры да болды. Содан имам сөз сөйлеп, соңынан дұға оқып, бет сипап бата жасады. Мен де алақанымды ашып бата қайыруға дайындалып отырғанмын. Музей директоры маған қарап: саусақтарыңның арасын біріктіріп, алақаныңды бет жуатын адам сияқты бүгіңкіреп ұста деді. Мен оның бұнымен не айтқысы келгенін ұқпадым. Өзі солай ұстап отырды.

Күнә жасамайтын пенде жоқ. Біз күн сайын ерікті-еріксіз, саналы-санасыз түрде болсын үнемі басқаларға залалын тигізетін әрекеттер жасап жатамыз. Біреуге залал тигізетін әрекет – дін тілімен айтқанда күнә болып саналады. Ал сондай теріс әоһрекеттердің салдары жинала келе адам санасын өзгертіп, оның бойындағы ызақорлық, ашкөздік, нәпсіқұмарлық, мақтаншақтық, тәкаппарлық, кекшілдік, сараңдық сияқты жаман қасиеттердің берік орнығуына ықпалын тигізеді.

Кез-келген дін күнәдан тазару үшін жасалған

Егер дәстүрлі діндердің бәріне ақыл таразысына салып қарайтын болсаңыз, олардың бәрі адамды күнәдан, яғни теріс әрекет жасаудан тыюға бағытталғанын бағамдаймыз. Дегенмен де, дәстүрлі діндерді ұстаған адамдардың бәрі бірдей жаман әрекеттерден бірден тыйылып кете қоймайды. Бұның себебі неде?

Тағы да діндердің шарттарына назар аударып көрейік. Мәселен, ислам дінінде әрбір мұсылман күн сайын бес рет намаз оқып, қасиетті рамазан айында отыз күн ауыз бекітіп ораза ұстауы керек және мүмкіндігі болса Меккеге қажылыққа баруы тиіс. Оған қоса, шариғатта белгіленген қайыр-садақа, зекет, пітір деген құрбандықтарды беріп отыруға міндетті. Мұсылман үшін ең басты парыз – Алланың барлығына және бірлігіне сеніп, иман келтіру. Міне, осы бес міндетті әрбір мұсылманның қалтқысыз орындауы талап етіледі.