АҚИҚАТ

Жақында әлеуметтік желіде бір кәсіпкер Абайды түкке алғысыз етіп шығарды. Оның пайымынша, кеңестік идеология жастықта шынтақтап жатып өлең жазатын, жұртқа ақыл айтқаннан басқа ештеңе білмейтін жалқау Абайды қазақтарға үлгі қылып, қазақтарды сондай көк жалқауға айналдыру мақсатын көздепті-міс.

Абайдың ұлылығын ұғу үшін кемел білім керек

Баяғыда бір ақылды қария өлерінде жалғыз ұлына «мен саған мынау есік алдындағы бақшамда мол қазына қалдырып барамын, соған ие бол» деп өсиет етіпті. Әкесінің сөзінің мәнін ұқпаған алаңғасар ұлы оны жерлесімен қолына күрек алып, бақшаны асты-үстіне түсіріп қазып, бірақ еш қазына таппайды. Содан көңілі қалған ол әкесінен қалған байлық таусылғанша тірлік кешіп, содан кейін қысылған соң үйін бақшасымен қоса сатып жбереді. Үйсіз-күйсіз қаңғып қалған әлгі бір күні ел кезіп қайыр сұрап жүріп, бір қарияға жолығады. Қария түртпектеп сұрап, жігіттің жайын естіген соң «Балам, сенің әкең өте ақылды адам екен, бірақ сен оның өсиетінің терең мәнін ұқпапсың. Ол саған бақшамда мол қазына қалдырып барамын дегені, сол бақшаны күтіп ұстап, адал еңбек етсең, саған таусылмас байлық болады» дегені екен. Әкең өле-өлгенше адал еңбегімен ел қатарлы бақуатты тірлік кешіпті. Ал сен оның өсиетін ұқпай, оңай олжа қуамын деп бар байлығыңнан айрылыпсың» деген екен дейді.

(далее…)

Күні кеше Алматыда тапа-тал түсте қанышер қарақшылар (кісі өлтірген, біреудің мүлкін ұрлаған адамды солай деп атымен атаған дұрыс болар) Қазақстанның атын әлемге танытқан, Сочи олимпиадасының қола жүлдегері, мәнерлеп сырғанаудан бірнеше дүркін әлем чемпионы Денис Тенді өлтіріп кетті. Бар болғаны машинаның айнасы үшін кісі қанын мойнына жүктеген  қарақшылардың біреуі тұтқындалса, екіншісі іздестірілуде.

Заңды жұмсарту неге керек?

Тағы да, жоғарыдағы оқиғаға тоқталайық. Атақты спортшымызды өлтірген қарақшылар заң шеңберінде жазасын алсын-ақ делік. Сонда олар осы қандықол қылмысы үшін қанша жылға сотталмақ? Ары кетсе, 10-15 жыл. Сол 15 жылдың өзін олар толық өтеп шықпайды, «үлгілі тәртібі» үшін мерзімінен бұрын босатылады. Өйткені, қазір көріп жүргеніміздей, қылмыстық жүйедегі ізгілендіру деген науқан осы саланың қызметкерлерін сотталғандарды неғұрлым тезірек бостандыққа шығаруға ынталандырады.

Қол-аяғы балғадай, он екі мүшесі сау, бірақ соған қарамастан, адал еңбек етіп, заң шеңберінде өмір сүрудің орнына қылмыстық жолды таңдаған бұл екеуі түрмеден шыққан соң тәубелеріне түсіп, жаман жолдан атқұла тыйыла қояды дегенге ақыл-есі дұрыс адамның сенуі қиын. Өйткені, сотталып жататындардың көбі  екінші, үшінші, тіпті бесінші рет сотталатындар. Осыған қарап, түрме өз атауына сай түзеу орны емес, керісінше адамдарды теріс жолға салып, ақылдан айыратын орынға айналған ба дерсің.

(далее…)

Таяуда БАҚ Оңтүстік Қазақстан облысында бір отбасы мүшелерін автокөлігімен қағып кеткен құқық органы қызметкеріне қатысты өткен сот туралы айтып, жазды. Апаттың салдарынан бір адам қайтыс болған. Сорақылығы сол, отбасы мүшелері жолдың жаяу жүргіншілерге арналған ақжолақты бөлігі арқылы өтіп бара жатқанында, жол ережесі атаулыны дөрекі түрде бұзған құқық қызметкері жоғары жылдамдықпен жаяу жүргіншілерді қағып өте шығады.

Адам кінәсін мойындаудан неге қашады?

Сот барысында асыраушы отағасынан айрылып, жесір қалған әйел мен оның туыстары айыпкерді кешіретінін айтқан. Өйткені, ол жәбірленуші отбасына үй сатып алып беріпті. Осыны ескерген сот айыпкерді екі жарым жыл шартты мерзімге соттады. Жә, айтпағымыз бұл емес. Тапа тал түсте болған осы оқиғаға қатысты істі қарау барысында кінәлі азамат «иә, мен айыптымын» деп өз кінәсін мойнына алмаған. Оның пайымынша, бұл іске ол түк те кінәлі емес екен.

(далее…)

Әрнәрсенің өз өлшемі болады, мақтаншылық та солай. Мақтанбайтын адам жоқ, дегенмен, шектен тыс мақтану немесе басқалардың мақтауын тыңдау адамды ақылдан алжасытырып, жақсы мен жаманды айырудан аулақтатады. Қазақтың «дос сыртыңнан мақтар, дұшпан көзіңе мақтар» дегенінің астарында осындай ақиқат жатқан сияқты.

Мен дұшпандарымды сыйлаймын

Жарты әлемді жаулап алған Шыңғыс хан айтты деген мынадай сөз бар: Мен дұшпандарымды сыйлаймын, өткені олар мені үнемі сақ жүруге мәжбүрлейді. Мен бейтарап адамдарды сыйлаймын, өйткені олар менің жақсы-жаман жақтарымды бетіме бүкпесіз ашық айтады. Мен көзіме мақтайтын жағымпаз достардан қорқамын, өйткені олар мені көр соқыр етіп, әлжуазға айналдырады.

Өзін үнемі мақтаған сөздерді естіп жүрген адамның көкірегінде «мен шынында да сондай талантты, күшті, жігерлі, іскер адам екенмін-ау» деген өрккөкірек ой орнығады. Кейін келе ондай ойдың санасына берік сіңгені сонша, әлгі пенде өзін шынында да сондай керемет үлкен тұлға санай бастайды. Сөйтіп көзін шел басқан пенде қателіктерге бой алдырып, құрдымға қалай құлағанын сезбей қалады.

(далее…)

Мына фәни дүниеде әрнәрсенің екі жағы болады. Сондықтан да бұл дүниені екі қырлы деп атайды. Әрнәрсенің жақсы жағымен бірге жаман жағы да қатар жүреді. Осыған орай, адам өзі ие болған сол игіліктің екі жағын да жақсы біліп, соның жағымдысын пайдасына асыруға күш салуы қажет. Әйтпеген жағдайда, жамандыққа ұрынып, өзіне бақыт әкеледі деген игіліктен зардап татуы әбден мүмкін.

Байлықты қалай тиімді пайдалануға болады?

Дәстүрлі діндердің бәрінде материалдық игілікті садақа ретінде мұқтаж жандарға көмек көрсетуге пайдалану шарты бар. Ислам дінінде әрбір мұсылман баласы үшін жыл сайын мүлкі мен балйығының бір бөлігін пітір, садақа, зекет түрінде кедей-кепшікке көмекке жұмсап отыруы парыз болып саналады.

(далее…)

Егер сіз заңды біліп немесе білмей бұзсаңыз, міндетті түрде оның теріс салдары болады. Ұсақ-түйек заңды бұзсаңыз  әкімшілік жауапқа тартылып, аздап айыппұл төлеумен құтылсыз, ал ауыр заң бұзушылыққа жол берсеңіз  қылмыстық жауапқа тартылуыңыз мүмкін. Яғни, заң бұзу қай жағынан болса да міндетті түрде жауапкершілікке ұшыратады. Ал, Жаратқанның заңын бұзсаңыз, онда да сіз міндетті түрде  бұзушылық деңгейіңізге орай жауапкершілік арқалайсыз.

Заңды сыйлайтын адам тыныш тірлік кешеді

Заңды сыйлап, оны сақтайтын адам әдетте жайлы, тыныш тірлік кешеді. Ал заң шегінен сәл аттадыңыз екен, сіз құқық органдары тарапынан қуғын-сүргінге ұшырап, жауапқа тартыласыз. Менің жасым биыл міне, алпысқа толады. Осы уақыт ішінде ешқашан айықтырғышқа, қамау изоляторына, түрмеге түсіп көрмеппін. Құдай оның бетін аулақ қылсын, ешқашан құқық органдары тарапынан қылмысқа қатысты тергелмеппін де.

(далее…)

Әр пенденің дүние есігін ашқан сәттен бастап, ақырғы демі біткенге дейінгі тірлігінде атқаратын жұмыстары, мойындарына жүктелген міндеттері болады. Ведалық ілімде бұны –дхарма деп атайды. Бұл міндеттер ешқандай конституцияда немесе заңда жазылмаса да, діни шарттарда белгіленбесе де , оны әрбір адам өзі іштей түйсінеді.

Міндетті орындамаудың салдары

Пенде мойнына жүктелген табиғи міндеттерін орындамайтын болса, оның зардабын өзі де, айналасындағы басқалар да тартады. Мәселен, әр адамның ең алдымен, өзі тұратын мекендегі көршілерінің алдындағы, отбасы мен туған туыстарының алдындағы міндеттері бар. Егер сіз көршіңізбен тату тұрмасаңыз бұдан көршіңіз де, өзіңіз де зардап шегесіз.

Пайғамбарымыз хадисінде «ең алдымен көршіңе көмектес, содан кейін тағы да көршіңе (далее…)

Адам баласы дүние есігін ашқан сәттен бастап оған көптеген жауапкершіліктер жүктеледі. Ата-анасының алдындағы, туыс-бауырларының, ауылдастарының, жора-жолдастарының, туған елінің, ақырсында жалпы адамзат қоғамының алдындағы жауапкершілік болады. Оны біз қалаймыз ба, жоқ па, мойындаймыз ба, мойындамаймыз ба, оған қарамайды. Әр пенденің мойнына жүктелген жауапкершіліктері өле-өлгенше сақталады.

Байзақованың кінәсі неде?

Еліміз тәуелсіздігін атап өтіп жатқан қасиетті кеште Айжан Байзақова деген әлеуметтік желі блогері түнгі клубта 50 мың теңге ақша үшін қазақ қызын анадан туғандай тырдай жалаңаш шешіндіргені жайында әлеуметтік желілерде түрлі пікірлер айтылды. Көп адамдар жасы жиырмадан жаңа асқан, өзін әлеуметтік желілерде «секс жұлдыз» сияқты ұстап, жартылай жалаңаштанып неше түрлі анайы әрекеттер жасауымен әйгілі болған бойжеткеннің бұл әрекетін кіналаса, оны жақтап, ақтап жатқандар да бар.

(далее…)

Әр ұлттың, халықтың өзіне тән мінез-құлқы, дәстүрі болады. Қазақ халқына қонақжайлылық, қолдың ашықтығы мен ойын-тойға деген құмарлық тән. Ұлттық мінез-құлықтың қалыптасуына да осы жайлар елеулі әсер еткені секілді. Бұндай мінездің жағымды жағымен бірге, жағымсыздығы да бар екендігін өмір көрсетіп отыр.

Қонақжайлылықтың астарындағы ысырапшылдық

Қонағына жалғыз қойын сойып беретін қазақ осы деген мазмұндағы ақын Қадыр Мырза Әлінің өлеңіндегі қазақи мінез бүгінде біраз өзгеріп, ол ысырапшылдық,  бәсекелестік деген сияқты жаман әдеттермен астасып кеткен сияқты. Бір-бірімен жарысып өзгелерден қалмайын деп кредит алып той жасап жатқан қазақтар көп.

(далее…)

Жағымпаздық деген жаман қасиеттің қашан, қалай пайда болғанын кім білсін, ол адамзат баласымен бірге жасасып, бірге өмір сүріп келе жатқандай. Жағымпаз адамдар қай заманда да, қандай қоғамда да болған және бола беретін сияқты. Өйткені, жағымпаздықтың астарында адамның әлсіздігі, табансыздығы, тұрақсыздығы және ең алдымен, арсыздығы тұрады.

Жағымпаздықтың негізі – әлсіздікте

Әлсіз, әлжуаз, өз күші мен қабілетіне сенбейтін, өзін дамытып, биіктерге жетуге құлшынбайтын пенделердің бойында міндетті түрде жағымпаздық қасиет орнығады. Өйткені, өмір сүру қажеттілігі ондай пендені күшті, өз пікірі, ұстанымы бар және үнемі өзін өзі жетілдіріп, биіктерге құлшынатын, сондай биіктерге үнемі жетіп, шыңдарды бағындырып жүретін жігерлі адамдардың қолтығының астын паналап, соларды пайдалануға, солар арқылы биіктерге жетуге  ынталандырады. Әлжуаз жанда одан басқа амал да болмайды.

(далее…)