АҚИҚАТ

Архив автора

Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі әлем тарихындағы ең қанды соғыс Еуропаның қақ ортасында қайнап жүріп жатыр. Екі жақтың өлідей, жаралыдай шығыны жарты млн. асып түсіп отыр. Украинаның Мариуполь, Волноваха, Бахмут, Северодонецк, Авдеевка сияқты қалалары жермен -жексен болса, ондаған ауылдары да қираған үйінділерге айналды. 14 млн. адам босқын болып кетті.

     Қазақстан осы соғыста Ресеймен ОДКБ әскери блогында бола тұра өзін бейтарап ел ретінде жариялаған. Соғыстың қазіргі кезеңінде бұл соғыс екі жақтың соғысы шеңберінен асып кету қаупі жоғары болып отыр. Франция Украинаға әскер кіргіземіз десе, НАТО мен АҚШ әскерінің Польшада аса ірі әскери ойын өткізуі, Финляндия мен Швеция да осы ойынға қатысуы бұл жердегі әскери -саяси жағдайдың әлдеқайда күрделі сипат алып бара жатқанын көрсетеді. Конгресстегі изоляционистік Трамптың республикашылдарымен күресуден шаршаған Байден — кәрі Еуропаның істеріне тура араласуға талпынып жатыр. АҚШ пен Францияда ықпалды диаспорасы бар армяндар ОДКБ — дан шығып кетті . Беларусь Ресейдің қолжаулығына айналғалы қашан. Осы елден кейінгі суверинитеті жартыланып қалған Қазақстан жағдайы «шаткий» болып, шатқаяқтап тұр. Біздегі де билік табиғаты Ресеймен бір болып тұрған жағдайда қазіргі шалажансар » нейтралитетін» сақтап қала ала ма, жоқ па?…

Материалистік түсінікті санасына сіңірген атеистер үшін өмір кездейсоқ пайда болған материяның жемісі және адам бір-ақ рет өмір сүреді.  Ислам, христиан және иудей діндерінің өкілдері де өлімнен кейінгі өмірге сенгендерімен, өмір адамға бір-ақ рет беріледі деп санайды. Буддизм мен индуизм дінін ұстанушылардың пайымынша, өмір мен өлім күн мен түн сияқты ұдайы айналып кезектесіп келетін құбылыс. Осылардың қайсысы дұрыс?

Атеистердің ұстанымын неге қабылдауға болмайды?

Атейстердің өмір дегеніміз осы материалистік дүниедегі тірлік қана, өлген соң адам мәңгі өшіп жоғалады деген ұстанымын қабылдау адамдарды ең алдымен, үмітсіздікке ұшыратады. Өйткені, қартаймайтын, өлмейтін пенде жоқ. Ал материалистің түсінігінше өлім деген мәңгі қаратүнек.  Осыған орай, атейстер қартайған сайын өлім қаупін ойлап, бойларын қорқыныш пен үрейге алдырады, ал жас шағында бір-ақ рет берілетін өмірде нәпсісі қалаған нәрсені жасап, дүниені жалпағынан басуға жанталасады. Оларда ар-ұят, жауапкершілік, қанағат деген болмайды. Бұндай түсінік адамдарды қатыгез аңға айналдырмақ.

Өткен күзде әлеуметтік желілерде Қазақстан Республикасының Білім министрі Ғани Бейсембаевтың мектепте хиджаб киюге рұқсат етіледі деген мазмұндағы мәлімдемесіне орай жұртшылық тарапынан айтылған наразылық пікірлері көп жазылды. Министрдің журналистке берген жауабында «Зайырлы мемлекетте өмір сүргендіктен, зайырлы мемлекеттік заңдарына бағынуымыз керек» деген сөзінен бұл мәселеге биліктің нақты ұстанымы анық сезілгенімен, соңғы жылдарда әсіредіндарлар тарапынан жиі көтеріліп жүрген бұл жайға соңғы нүкте қойылды деп айтуға болмайды.

Қазіргі күні елімізлде 3 мыңнан астам мешіт бар екен, ал сол мешіттерге барып, бес уақыт намаздарын қаза жібермей оқитын намазхандар саны 3 млн-нан асып жығылады. Кеңес заманында саусақпен санарлықтай ғана мешіттің болғанын, мұсылманның бес парызын жастары келген кемпір-шалдардың ғана орындайтынын еске алсақ, тәуелсіз елімізде ислам дінінің қаншалықты терең тамыр жайғанын бағамдауға болады.  Кеңес заманындағы «дін – апиын» деген атеистік түсініктен бас тартып, ислам діні адамдардың бойында имандылық ұялатып, ізгі қасиеттерді орнықтырады деп қанша айтып, жазсақ та, соңғы уақыттағы әлемнің әр аймақтарындағы дінге, оның ішінде ислам дініне қатысты болып жатқан түрлі жағымсыз оқиғалар көңілге күдік пен қорқыныш ұялатады.

Еліміздің ертеңгі тізгінен ұстайтын жас ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беру міндеті мойындарына жүктелген  білім беру саласы қазір еліміздегі жемқорлыққа белшеден батқан салалардың бірі болып отыр. Әсіресе, соңғы екі-үш жылдың ауқымында білім саласындағы жемқорлыққа қатысты ұсталып жатқан лауазым иелері мен сотталғандар саны күрт артып кетті. Күні кеше әлеуметтік желілерде Алматы облысы Іле аудандық білім бөлімінің басшысының 680 млн  теңге бюджет қаржысын қымқырған деген айыппен қамауға алынғаны туралы ақпарат таралды.

Аудандық білім бөлімі басшысының үйінен бір қап ақша табылған. Иә, кәдімгі  үлкен пропилен қапқа салынған пашкі-пашкі ақшаларды құқық қызметкерлері санап алып жатқаны туралы суреттер интернетте жарияланды. Оның ат шаптырым зәулім котеджі, бірнеше қымбат автокөліктері бар екен. Біраз жылдар бойы ол жұмыс істемейтін адамдардың атына жалақы аударып, соны пайдаланып келген. Аудандық білім бөлімі басшысы сонша ақша ұрласа, облыстық, республикалық деңгейдегі шенеуніктер қанша ақша ұрлайды екен деген ойға қаласың.

«Заманына қарай адамы» демекші, әр заманда өмір кешкен адамдардың сол дәуірге тән көзқарастары мен ұстанымдары болады және ол үнемі өзгеріп отырады. Кеңес заманында адамдардың көзқарасы  қазіргіден мүлдем басқа болды және өкініштісі сол, кеңес дәуірінде өмір сүрген аға ұрпақ өкілдерінің басым көпшілігі сол ескі көзқарас пен ұстанымда қалып қойды. Олар сондай-ақ, сол өздерінің ұстанымдарын жастардың да санасына сіңіріп, соның салдарынан бұрынғыша, яғни ескіше ойлайтын, ескіше өмір сүретін жастар да қалыптасты.

Ескі көзқарас

Егер айналаңызға ақыл таразысымен байыптап қарайтын болсаңыз, адамдар көзқарастары мен ұстанымдары бойынша екі топқа жіктеліп, бір тілде сөйлеп, бір елде өмір сүргендеріне қарамастан, екі басқа әлемде тірлік кешіп жатқандығын бағамдауға болады.  Ескі көзқарастағы адамдар деген кімдер және олар қалай сөйлеп, қалай әрекет жасайды? 

Ескі көзқарас пен ұстанымдағы адамдар негізінен кеңес дәуірінде қалыптасқан көзқарастарын сақтап және оны жас ұрпақтың санасына сіңіруге әрдайым талпынып жүреді. Олардың ең басты ерекшелігі: ешқандай жауапкершілікті мойындарына алмайды, бәрін кеңес заманындағыдай партия мен үкімет шешеді деп, өз  тағдырларын түгел билікке, құзырлы органдарға, тіпті болмаса дін қызметкерлеріне артып қояды.

Әлеуметтік желіде 15 жастағы кәмелетке толмаған оқушы қызды үш күн бойы бірнеше ер адамның зорлағаны туралы ақпарат таралды. Оқушы қызға қырындап жүрген 19 жастағы бозбала қала маңындағы ауылда тұратын қызды алдап қалаға алып барып, пәтерде зорлайды. Өзі зорлаған аздай, сосын оны үш танысына беріп кетеді. Үш еркек үш күн бойы кәмелетке толмаған қызға ойларына келгенді жасайды. Қыздың анасының айтуынша, психикалық қатты соққы алған қызы біресе күледі, біресе жылайды дейді.

Ресми мәліметтерге сай, соңғы үш жылды  кәмелетке толмағандарға қатысты зорлық-зомбылық жасаған 1868 адам қылмыстық жауапкершілікке тартылған. Үш жылдың ішінде соншама бала арсыздардың зорлығына ұшырап, тән жарақатын ғана емес, барша өмірін өксітетін жан жарақатын да алған. Бұл құқық органдарына белгілі болып, зорлықшылардың заң бойынша жауапқа тартылған фактілері. Ал айтуға қорқып, іштей тынып үнсіз қалған зорлыққа ұшыраған балалардың  санын ешкім дәл басып айта алмайды. Бізге белгілісі, жыл өткен сайын балаларға қатысты зорлық қатары көбейіп барады және жәй зомбылық жасап қоймай, ұрып-соғып азаптау, арсыздықтар жасау, тіпті куә қалдырмау үшін өлтіріп тастаау жағдайлары да жиі бой көрсетеді.

Ақырзаман жайындағы ислам, христиан және иудей діндерінің ұғым-түсінігі бір-біріне ұқсас. Бұл діндердің Қасиетті кітаптары – Тәурат, Інжіл және Құранда ақырзаман жайында егжей-тегжейлі толымды ақпараттар жоқ, бірақ та, осы діндерді ұстанатын теолог әулиелердің еңбектерінде Ақырзаман жайында біршама ақпараттар айтылады. Бұл діндерді ұстанатын қарапайым халықтың ұғымы да сол ғұлама әулиелердің айтқандарына орай қалыптасқан.

Адам ата мен Хауа ана аталатын ер мен әйелден таралған адамзат баласының тарихы ислам теологтарының пайымынша 7-8 мың жылдан бастау алады. Тіпті, Адам атадан бері ұрпақты тарататын ислам шежіресі де бар. Ғылыми түсініктерге біршама қайшылау келетін осы түсінікке орай, адамзат баласы өздерінің тіршілікте жасаған жақсы-жаман әрекеттері үшін сұралатын, жәй сұралып қоймай жақсы-жаман әрекеттерінің толық бодауын алатын, мерзімін Жаратқан құпиялаған Ақырзаман міндетті түрде болады. Бұл туралы мұсылмандардың қасиетті кітабы – Құранда нақты ашық аяттар бар.

…Әр өңірдің өзіне тән тарихы, құпиялары бар. Біз білмейтін зар замандағы оқиғаларды алдыңғы буын ағалардан естиміз. Олар ғасыр қойнауына кеткен небір құнды дүниелерді бүгінгі ұрпағына жекізеді. «Ауылыңда ақсақалың болса, жазылып қойған шежіре» деген сөзді бабаларымыз бекерге айтпаған. Ел қадірлеген  ақсақалымыз Қасен Тықанұлының көргені мен тоқығаны көп  шежіреші ме дерсің. Әңгіме тиегін ағытқанда беріле тыңдағаныңды байқамай қаласың. Халқымыздың арғы-бергі тарихынан ой толғағанда құды сол дәуірге барып келгендей әсер аласың…

      «…Әрғы аталарымыз орта жүз найман, бағаналы. Оның ішінде жырық атадан тарайды. Атбасар дуанының аға сұлтаны Ерден би Сандыбайұлының  тікелей ұрпағымыз. Бергі аталарым Байдәулет, одан Төбет, Қалменде, Шайкен, Нұреке есімді төрт ағайынды болған. Қалменде (Қалменбай) жасынан өнерпаз, қыран бүркіт, құмай тазы, жүйрік ат ұстаған сері болыпты. Ол кісі сауық сайранмен жүріп қырық тоғыз  жасқа келгенде он үш жастағы Бөпежан есімді жас қызға үйленеді. Он төрт жасқа келгенде тұңғыштары дүниеге келеді. Есімін Тықан деп атайды. Бөпежан он үш баланы өмірге әкелген. Оның екеуі егіздер. Он үш баланың төртеуі-Тықан, Зәрер, Мұқыш, Шекер тірі қалады. Алпыс жеті жасында атамыз Қалменде өмірден өтеді.

Әлеуметтік желілерде  «Северный казах» деген лақап атпен өзін Көкшетау қаласының тұрғыны, есімім Аслан деп атаған сақалды жігіттің бейнеролигі таралып, ол жұртшылық тарапынан үлкен пікір туғызды. Қазақстанда орыс тілділер мен орыс ұлтының өкілдері қысым көріп жатыр, ұлтшылдық күшейіп барады деп байбалам салған сақалды азаматтың ашу-ызаға толы сөздері  қазақ тілі жанашырларының ғана емес, орыс тілді отандастарымыздың да шамына тигендігі олар жазған пікірлерден анық байқалды.

Сақалды жігіт орыс тілінің жылдан жылға қысымға ұшырап, шетқақпай болып отырғандығын ашына айтып, орыс тілінен айрылу қазақтар үшін үлкен бақытсыздық болады деді және ол  жер-су, елді мекен, көше атауларын қазақыландыруға үзілді-кесілді қарсылығын білдіріп, бұлай жасаудың  тарихқа қиянат екендігін айтты.

Қазақстанға, қазақ тіліне соңғы кезде ресейліктер тарапынан тиісудің жиілеп бара жатқандығын және еш негізсіз «тисе терекке, тимесе бұтаққа» дегендей орынсыз ғайбаттап жататындардың  әрекеттеріне ренжіп жүргендер, енді өз ішімізден шыққан және ұлты қазақ азаматтың мынадай сөздерін естігенде қатты күйінгенін атап өткен артық болмас. «Северный казах» атанған сақалдыға жауап берген видеолар мен жазбалар қаптап кетті.

Отаршылдардың бодандағы халықты ұстаудың ежелден қалыптасқан  «бөліп ал да, билей бер» тәсілін әлемдегі бүгінгі таңдағы жалғыз отаршыл ел Ресей әлі күнге дейін қолданып келеді. Ресейдің осындай саясатының салдарынан қазақ елі тәуелсіздігін алғанына отыз жылдан астам уақыт өтсе де, бүгінгі күнге дейін біртұтас қоғам орната алмай отыр. Кеңес заманында қалыптасқан орыстілділер мен қазақтілділер болып бөлінген қоғам соңғы кезде әсіредіндарлар ұстанатын ұлттық болмысқа қарсы бағытталған арабтық бағытпен толықты. Мемлекеттің іргесі берік болуы үшін қоғам біртұтас болуы тиіс. Ал қоғамды біріктіретін құдыретті күш – ол тіл. Егер қазақ елінің барша азаматтары бір тілде – қазақ тілінде сөйлесе, онда  мүддесі мен мақсаты бір біртұтас қоғам орнығар еді. Дегенмен, қазақтың басының қосылуына іргелес ресей жол бермей, барынша кедергісін жасап бағуда.

Өткен аптада ресейлік журналист ұлты грузин Тина Канделаки деген Қазақстанда орыс тілі шетқақпай болып, орыс ұлтының өкілдері қуғын көріп жатыр деген мазмұнда мақала жариялады. Оны ресейліктердің басым көпшілігі қолдап, қазақ еліне қарай жұдырық түйісті. Бұндай арандатушы мақалалар бірінші рет жазылып отырылмаса да, көрші елдің саясаткерлері мен журналистерінің тарапынан үнемі осындай арандатулардың жасалуы халықтың да әбден зықысын алып бітірді. Канделакиге жауап бергендердің әлеуметтік желілерде өте көп болуы да соны аңғартса керек.