Бүгінгі күннің бейнесі: жаңа және ескі көзқарастар

«Заманына қарай адамы» демекші, әр заманда өмір кешкен адамдардың сол дәуірге тән көзқарастары мен ұстанымдары болады және ол үнемі өзгеріп отырады. Кеңес заманында адамдардың көзқарасы  қазіргіден мүлдем басқа болды және өкініштісі сол, кеңес дәуірінде өмір сүрген аға ұрпақ өкілдерінің басым көпшілігі сол ескі көзқарас пен ұстанымда қалып қойды. Олар сондай-ақ, сол өздерінің ұстанымдарын жастардың да санасына сіңіріп, соның салдарынан бұрынғыша, яғни ескіше ойлайтын, ескіше өмір сүретін жастар да қалыптасты.

Ескі көзқарас

Егер айналаңызға ақыл таразысымен байыптап қарайтын болсаңыз, адамдар көзқарастары мен ұстанымдары бойынша екі топқа жіктеліп, бір тілде сөйлеп, бір елде өмір сүргендеріне қарамастан, екі басқа әлемде тірлік кешіп жатқандығын бағамдауға болады.  Ескі көзқарастағы адамдар деген кімдер және олар қалай сөйлеп, қалай әрекет жасайды? 

Ескі көзқарас пен ұстанымдағы адамдар негізінен кеңес дәуірінде қалыптасқан көзқарастарын сақтап және оны жас ұрпақтың санасына сіңіруге әрдайым талпынып жүреді. Олардың ең басты ерекшелігі: ешқандай жауапкершілікті мойындарына алмайды, бәрін кеңес заманындағыдай партия мен үкімет шешеді деп, өз  тағдырларын түгел билікке, құзырлы органдарға, тіпті болмаса дін қызметкерлеріне артып қояды.

Прочитать остальную часть записи »

Балаларға зорлық-зомбылық белең алып барады

Әлеуметтік желіде 15 жастағы кәмелетке толмаған оқушы қызды үш күн бойы бірнеше ер адамның зорлағаны туралы ақпарат таралды. Оқушы қызға қырындап жүрген 19 жастағы бозбала қала маңындағы ауылда тұратын қызды алдап қалаға алып барып, пәтерде зорлайды. Өзі зорлаған аздай, сосын оны үш танысына беріп кетеді. Үш еркек үш күн бойы кәмелетке толмаған қызға ойларына келгенді жасайды. Қыздың анасының айтуынша, психикалық қатты соққы алған қызы біресе күледі, біресе жылайды дейді.

Ресми мәліметтерге сай, соңғы үш жылды  кәмелетке толмағандарға қатысты зорлық-зомбылық жасаған 1868 адам қылмыстық жауапкершілікке тартылған. Үш жылдың ішінде соншама бала арсыздардың зорлығына ұшырап, тән жарақатын ғана емес, барша өмірін өксітетін жан жарақатын да алған. Бұл құқық органдарына белгілі болып, зорлықшылардың заң бойынша жауапқа тартылған фактілері. Ал айтуға қорқып, іштей тынып үнсіз қалған зорлыққа ұшыраған балалардың  санын ешкім дәл басып айта алмайды. Бізге белгілісі, жыл өткен сайын балаларға қатысты зорлық қатары көбейіп барады және жәй зомбылық жасап қоймай, ұрып-соғып азаптау, арсыздықтар жасау, тіпті куә қалдырмау үшін өлтіріп тастаау жағдайлары да жиі бой көрсетеді.

Прочитать остальную часть записи »

Ақырзаман туралы Ыбырайымдық діндердің түсінігі

Ақырзаман жайындағы ислам, христиан және иудей діндерінің ұғым-түсінігі бір-біріне ұқсас. Бұл діндердің Қасиетті кітаптары – Тәурат, Інжіл және Құранда ақырзаман жайында егжей-тегжейлі толымды ақпараттар жоқ, бірақ та, осы діндерді ұстанатын теолог әулиелердің еңбектерінде Ақырзаман жайында біршама ақпараттар айтылады. Бұл діндерді ұстанатын қарапайым халықтың ұғымы да сол ғұлама әулиелердің айтқандарына орай қалыптасқан.

Адам ата мен Хауа ана аталатын ер мен әйелден таралған адамзат баласының тарихы ислам теологтарының пайымынша 7-8 мың жылдан бастау алады. Тіпті, Адам атадан бері ұрпақты тарататын ислам шежіресі де бар. Ғылыми түсініктерге біршама қайшылау келетін осы түсінікке орай, адамзат баласы өздерінің тіршілікте жасаған жақсы-жаман әрекеттері үшін сұралатын, жәй сұралып қоймай жақсы-жаман әрекеттерінің толық бодауын алатын, мерзімін Жаратқан құпиялаған Ақырзаман міндетті түрде болады. Бұл туралы мұсылмандардың қасиетті кітабы – Құранда нақты ашық аяттар бар.

Прочитать остальную часть записи »

ҚАСЕН АҚСАҚАЛДЫҢ ӘҢГІМЕСІ

                

…Әр өңірдің өзіне тән тарихы, құпиялары бар. Біз білмейтін зар замандағы оқиғаларды алдыңғы буын ағалардан естиміз. Олар ғасыр қойнауына кеткен небір құнды дүниелерді бүгінгі ұрпағына жекізеді. «Ауылыңда ақсақалың болса, жазылып қойған шежіре» деген сөзді бабаларымыз бекерге айтпаған. Ел қадірлеген  ақсақалымыз Қасен Тықанұлының көргені мен тоқығаны көп  шежіреші ме дерсің. Әңгіме тиегін ағытқанда беріле тыңдағаныңды байқамай қаласың. Халқымыздың арғы-бергі тарихынан ой толғағанда құды сол дәуірге барып келгендей әсер аласың…

      «…Әрғы аталарымыз орта жүз найман, бағаналы. Оның ішінде жырық атадан тарайды. Атбасар дуанының аға сұлтаны Ерден би Сандыбайұлының  тікелей ұрпағымыз. Бергі аталарым Байдәулет, одан Төбет, Қалменде, Шайкен, Нұреке есімді төрт ағайынды болған. Қалменде (Қалменбай) жасынан өнерпаз, қыран бүркіт, құмай тазы, жүйрік ат ұстаған сері болыпты. Ол кісі сауық сайранмен жүріп қырық тоғыз  жасқа келгенде он үш жастағы Бөпежан есімді жас қызға үйленеді. Он төрт жасқа келгенде тұңғыштары дүниеге келеді. Есімін Тықан деп атайды. Бөпежан он үш баланы өмірге әкелген. Оның екеуі егіздер. Он үш баланың төртеуі-Тықан, Зәрер, Мұқыш, Шекер тірі қалады. Алпыс жеті жасында атамыз Қалменде өмірден өтеді.

      

Прочитать остальную часть записи »

«Северный казахтың» тасасында кім тұр?

Әлеуметтік желілерде  «Северный казах» деген лақап атпен өзін Көкшетау қаласының тұрғыны, есімім Аслан деп атаған сақалды жігіттің бейнеролигі таралып, ол жұртшылық тарапынан үлкен пікір туғызды. Қазақстанда орыс тілділер мен орыс ұлтының өкілдері қысым көріп жатыр, ұлтшылдық күшейіп барады деп байбалам салған сақалды азаматтың ашу-ызаға толы сөздері  қазақ тілі жанашырларының ғана емес, орыс тілді отандастарымыздың да шамына тигендігі олар жазған пікірлерден анық байқалды.

Сақалды жігіт орыс тілінің жылдан жылға қысымға ұшырап, шетқақпай болып отырғандығын ашына айтып, орыс тілінен айрылу қазақтар үшін үлкен бақытсыздық болады деді және ол  жер-су, елді мекен, көше атауларын қазақыландыруға үзілді-кесілді қарсылығын білдіріп, бұлай жасаудың  тарихқа қиянат екендігін айтты.

Қазақстанға, қазақ тіліне соңғы кезде ресейліктер тарапынан тиісудің жиілеп бара жатқандығын және еш негізсіз «тисе терекке, тимесе бұтаққа» дегендей орынсыз ғайбаттап жататындардың  әрекеттеріне ренжіп жүргендер, енді өз ішімізден шыққан және ұлты қазақ азаматтың мынадай сөздерін естігенде қатты күйінгенін атап өткен артық болмас. «Северный казах» атанған сақалдыға жауап берген видеолар мен жазбалар қаптап кетті.

Прочитать остальную часть записи »

Қазақстанда қашан біртұтас қоғам орнығады?

Отаршылдардың бодандағы халықты ұстаудың ежелден қалыптасқан  «бөліп ал да, билей бер» тәсілін әлемдегі бүгінгі таңдағы жалғыз отаршыл ел Ресей әлі күнге дейін қолданып келеді. Ресейдің осындай саясатының салдарынан қазақ елі тәуелсіздігін алғанына отыз жылдан астам уақыт өтсе де, бүгінгі күнге дейін біртұтас қоғам орната алмай отыр. Кеңес заманында қалыптасқан орыстілділер мен қазақтілділер болып бөлінген қоғам соңғы кезде әсіредіндарлар ұстанатын ұлттық болмысқа қарсы бағытталған арабтық бағытпен толықты. Мемлекеттің іргесі берік болуы үшін қоғам біртұтас болуы тиіс. Ал қоғамды біріктіретін құдыретті күш – ол тіл. Егер қазақ елінің барша азаматтары бір тілде – қазақ тілінде сөйлесе, онда  мүддесі мен мақсаты бір біртұтас қоғам орнығар еді. Дегенмен, қазақтың басының қосылуына іргелес ресей жол бермей, барынша кедергісін жасап бағуда.

Өткен аптада ресейлік журналист ұлты грузин Тина Канделаки деген Қазақстанда орыс тілі шетқақпай болып, орыс ұлтының өкілдері қуғын көріп жатыр деген мазмұнда мақала жариялады. Оны ресейліктердің басым көпшілігі қолдап, қазақ еліне қарай жұдырық түйісті. Бұндай арандатушы мақалалар бірінші рет жазылып отырылмаса да, көрші елдің саясаткерлері мен журналистерінің тарапынан үнемі осындай арандатулардың жасалуы халықтың да әбден зықысын алып бітірді. Канделакиге жауап бергендердің әлеуметтік желілерде өте көп болуы да соны аңғартса керек.

Прочитать остальную часть записи »

Қазақстанға Ресейден қауіп бар ма?

Ресейлік журналистер мен саясаткерлер тарапынан оқта-текте қазақ еліндегі орыстардың құқығы аяқ асты болып жатқаны, Қазақстанның солтүстік облыстарының ресейдікі екендігі жайында даулы мәлімдемелер жасалып жатады. Бұндайды ести-ести құлағымыз үйреніп кеткен сияқты. Десе де, біздің кейбір ұлтжанды белсенділеріміз ара-тұра сондай арандатушыларға қарсы пікірін айтып, жауап беріп жататыны бар. Бірақ  есірген ресейлік ұлтшылдарға қарапайым белсенділердің сөзі шыбын шаққандай да әсер етпейді. Ал ресми билік ондай арандатуларды естісе де, естімегенсіп, бейтарап қалады.

Өткен аптада да сондай бір ресейлік журналист Тина Канделаки деген біреу Қазақстандағы  орыстардың құқы аяқ асты болып жатқандығы, орыс тілін қудалау әрекеттері белең алып кеткендігі, бір сөзбен айтқанда қазақ ұлтшылдығы жайында әңгіме көтеріп, әлеуметтік желіде жариялады. Оның бұл арандатуына бірлі-жарым белсенділер жауап қатқан болды. Әдеттегідей билік ресейлік журналистің қазақ халқына қарсы айтылған бұл пікірін естімегенсіп, сырт қалды.

Прочитать остальную часть записи »

Әділдік салтанат құрған жерде, ел де өркендейді

Қазіргі қазақ қоғамы қым-қуыт күндердің қарсаңында, қарбаласқа толы оқиғалардың тоғысында тұр. Кешегі жаңа Үкіметтің жасақталуы, Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың экономикалық-әлеуметтік салада өміршең мәселелерді шешу жөніндегі талап-тілектері жаңа бетбұрыс жасауға ықпал ететіні анық.
Осы оқиғаның қарсаңында еліміздің түкпір-түкпірінен мүдделі топ елордаға жиналып, «Әділдік және Өркендеу» қоғамдық қорын құруға арналған басқосуға қатысып, ел тұрғындарына үндеу тұрғысындағы манифест құжатқа қол қойдық.
Жаңа қордың негізгі мақсаты – барша қазақстандықтарды толғандырған өзекті мәселелерді түбегейлі шешуге атсалысу, үн қосу. Бұл ретте еңбек адамдарының мүдделері мен құқықтарын қорғау, әлеуметтік және экономикалық бағыттағы түйкіл мәселелерді көтеріп, оны осыған мүдделі құрылымдармен бірлесіп шешу.
Әрине,  тақырыбы да ауқымды, арнасы да кең, әділетті Қазақстанды құру ісінде сырт қалмай, осы келелі іске бәріміздің белсене үлес қосуымызды білдіреді. Мәселен, Ақмола облысын да толғандырған мәселе өте көп. Аталған қордың өңірдегі белсенді өкілдері ретінде осы проблемалардың оңтайлы шешімін табуына жұмыс жасайтын боламыз.

Прочитать остальную часть записи »

Қожа Ахмет Яссауи туралы не білеміз

Ислам әлеміндегі ұлы тұлғалардың бірі саналатын  атақты ғұлама, әулие сопы Қожа Ахмет Яссауидің есімі  қазақ  халқына кең танымал. Яссауидің Түркістандағы кесенесін білмейтін жан жоқ деуге болады. Дегенмен де, көп адамдардың ғұлама әулие туралы білетін бар білімі сол Түркістандағы кесенемен ғана шектеліп қалатыны жасырын емес. Әулиенің өмірі, еңбектері, ислам әлеміндегі орны жайында  осы саланың зерттеуші мамандары мен ғалымдар болмаса, екінің бірі біле қоймайды.

Қожа Ахмет Яссауи өмір кешкен 10-шы ғасырдың басы Орта Азияда ислам дінінің кең таралып, ол туып өскен бүгінгі Оңтүстік Қазақстан аумағында дінді қарапайым ұстанушылармен бірге дін саласының ғұламалары да көптеп шыққан кезең болды. Сол тұстағы  діни жағдайға байланысты халық арасында кең таралған «Түркістанда Түмен бап, Отырарда отыз бап, Самарқанда сансыз бап, ең үлкені Арыстан бап» деген өлең жолдары Орта Азияда сол кезеңде дін ілімінің қаншалықты деңгейде дамығанын көрсетсе керек. Бап  деген «қақпа» деген мағынаны білдіретін араб-парсы сөзі. Аллаға кіргізетін қақпа деген мағынада айтылған «бап» атауы дін ілімінде үлкен биіктерге жеткен ғұлама әулиелерге берілетін дәреже іспетті саналған.

Прочитать остальную часть записи »

Өзін өзі дамыту деген не және ол адамға не береді?

Өзін өзі дамыту (самосовершенствование) соңғы жылдарда сәнге айнала бастаған түрі бар. Ертеректе темекі тарту, арақ ішу «мәдениеттіліктің» белгісі саналып, оқыған, көзі ашық адамдар жасайтын іс ретінде сәнге айналса, енді өзіндік даму дегенге алдыңғы қатарлы адамзаттың саналы өкілдері жете назар аудара бастағаны аңғарылады. Бұл саланың маңыздылығы сонда, адам өзін өзі дамыту арқылы ойына алған барлық мақсаттарына жетуге жол ашады.

Өзін өзі дамыту деген не?

Қазақта «қарамаса әйел, бақпаса мал кетеді» деген сөз бар. Егер адам өзін-өзі жан-жақты жетілдіріп, дамытуға көңіл бөлмесе, ол дамымайды,  кері кетеді. Адам ғана емес, барша тіршілік үшін даму – өмірлік қажеттілік. Даму тоқтаса, өмір де тоқталады. Мәселен, дүниеге жаңа келген нәресте уақыт өте келе өсіп бала, онан жігіт, сосын ересек адам болып  дамиды.

Мұндай даму хайуанға да, өсімдіккке де тән. Яғни, тіршілік дегеніміздің өзі ұдайы қозғалыс пен дамып, жетілуге негізделген құбылыс сияқты. Даму тоқталғанда кері кету, яғни тоқырау басталады.

Прочитать остальную часть записи »
Жарнама
Жарнама
Яндекс.Метрика