Трамп АҚШ-ты жарылқай ма, әлде жарға жыға ма?

Дональд Трамптың АҚШ президенті қызметіне кіріскеніне бірнеше айдың ғана жүзі болса да, ол алпауыт елдің болашағына көлеңкесін түсірер біраз шаруаларды жасап тастады.  АҚШ президенті ғасырлар бойы достық әріптестік қатынаста болған көрші Канада елінен бастап, ұзақ жылдар тығыз экономикалық байланыс жасап келе жатқан Батыс елдерімен арадағы байланысқа  сызат түсірер біраз шаралар қабылдады. Ал өткен аптада қабылдаған әлемнің 180 еліне қатысты АҚШ-қа ол елдерден әкелінетін тауарларға 10-30 пайыз мөлшеріндегі салық салу жөніндегі шешімі әлем елдері арасында үлкен дүрбелең туғызуда.

Трамптың аталмыш шешіміне сай ендігі уақытта әлемнің көптеген елдерінен АҚШ-қа әкелінетін тауарларға 10 пайыздан 30 пайызға дейінгі аралықта салық салынады. Бұның өзі АҚШ-қа тауар сатуды тиімсіз етіп, оның қосымша құнын көтеріп жібереді. Импорттық тауарларға қосымша салық салу саясатын америка Трамп қызметіне кіріскен кезден бастап жүргізген еді. Ең алғашқылардың бірі болып іргелес Канада  осы саясаттың  құрбанына айналды. АҚШ-қа тауар шығару тиімсіз болып қалғандықтан, Канада ұзақ жылдардан бері көрші елге экспортқа шығарып келген мұнай өнімдерін жеткізуді тоқтатты. Бұның өзі елдегі жанар-жағар май тапшылығын туғызып отыр.

Прочитать остальную часть записи »

Магнумға байкот жариялаудың астарында не бар?

Астана мен Алматыны былай қойғанда, еліміздегі ірі шахарлардың бәрінде дерлік филиалдары бар аса ірі сауда орталықтарының бірі саналатын Магнумның басына қара бұлт үйірілді. Қазақстан халқының 70 пайызын құрайтын қазақтар Магнумға байкот жариялады. Соңғы бірнеше күн ішінде алып сауда орталығы қаңырап қалды. Бұрын ағыл-тегіл келіп  жататын адамдар легі сап тиылып, азық-түлік өнімдерінің мерзімі өтіп, орталық иелері шығынға бату қаупі төнді.

Магнумға қазақтар неге байкот жариялады? Оның астарында елімізде соңғы жылдарда көбейіп кеткен тілге байланысты мәселе тұр. Магнумда курьер болып істейтін бір қазақ жігіті азық-түлікке тапсырыс берген екінші қазақтың үйіне тапсырысын алып барады. Тапсырыс берген жігіт курьердің қазақ екенін көре тұра орысша сөйлейді. «Қазақша айта берсеңші, түсінеміз ғой» дейді оған курьер. Сол-ақ екен тапсырыс беруші шартпа-шұрт ашуланып, неге қазақша сөйлеймін деп өрекпиді. Курьер мен тапсырыс беруші осылайша тілге қатысты біршама сөзге келіп қалады. «Клиент всегда прав» деген қағиданы ұстанған тапсырыс беруші өзіне  қазақша сөйле деп  «дөрекілік» көрсеткен курьердің үстінен компанияға шағымданады. Компания басшылығы бір ауыз сөзге келместен, қазақша сөйле деп талап қойған курьерді жұмыстан ышғарып жібереді. Ол осы оқиға жайында өз пікірін айтып, әлеуметтік желіге салады. Оны қарапайым халық әп сәтте іліп әкетеді.

Прочитать остальную часть записи »

Ресейдің ең қатерлі жауы

Ресей бауырлас халық саналатын украиндарға неге басқыншылық шабуыл жасады? Бұл сауалға әркім әртүрлі жауап беріп жатыр және соғыстың не себепті басталғанын өз беттерінше талдап жазған сарапшылар қаншама. Олардың басым көпшілігі Путин бұрыңғы КСРО-ны, тіпті орыс империясын қалпына келтіргісі келеді дегенді айтуда.  Егер ресейдің қазіргі жағдайына назар аударсаңыз, бұл соғыстың шығу себебін қиналмай анықтауға болады.

Осыдан біраз жыл бұрын ресейдің статистика комитетінің бір лауазымды қызметкері көпшілік шарада бәлкім абайсызда, немесе біліп тұрып қасақана айтты ма, кім білсін, ресей халқының сол кездегі саны ресми деректегідей 146 млн емес, 69 млн екендігін айтқан еді. Сол тұста осы цифрға қатысты үлкен шу болды. Статистика мекемесінің білдей бір басшы қызметкерінің аузынан шыққан бұл цифрдың кездейсоқ еместігі анық. Яғни, Ресейде  халық санағына қатысты беріліп жүрген ресми деректе шикілік бар. Бұған көз жеткізу үшін мына жайға назар аударсақ болады.

Прочитать остальную часть записи »

Қазақ қоғамына қазіргі исламнан қатер бар ма?

Таяуда әлеуметтік желілерде Біріккен араб әмірлігінде Дубай қаласында  украиналық модель келіншектің басынан кешкен жайы туралы көп ақпараттар жарияланды. Ақшаға қарық боласың деген жарнамаға сеніп Дубайға келген келіншек бай шейхтардың ермегіне айналып, ақырсында өлімші халде қала сыртынан табылған. Бұл оқиғаның басқа кезде емес, мұсылмандар үшін қсиетті саналатын Рамазан айында орын алғандығы ақшаға құныққан арабтардың имандылығының қаншалықты деңгейде екендігін көрсетіп бергендей.

Адамзат дамуының үш ұстыны

Егер адамзаттың өткен тарихына назар аударып қарайтын болсаңыз, қоғамның дамуына серпін беретін негізгі үш ұстынның барлығын және олар түгел болғанда ғана даму толымды болатынын бағамдайсыз. Ол үш ұстын: ғылым, дін және ұлттық салт-дәстүр. Осы үшеуін қатар ұстанған қоғам дамиды, ал олардың біреуі болмаса, қоғам мүгедек күйге түседі.

Прочитать остальную часть записи »

Көктемгі су тасқынының қаупін толық жоюға бола ма?

Көктем келе еліміздің әртүрлі аймақтарында көктемгі су тасқынының алдын алу шаралары қолға алынып, абыр-сабыр науқан басталады. Бұл жылда қайталанатын құбылыс. Көктемгі су тасқыны қаупінің алдын алуға бюджеттен милиардтаған қаржы бөлінеді. Ол ақша өзен-көлдердің жағалауларын биіктетіп, су жайылу қаупі бар жерлерге құм толтырылған қаптармен бөгет орнату сияқты жұмыстарға жұмсалады.

Бұндай шаралардың су тасқыны қаупінің алдын алуға белгілі дәрежеде әсер ететінін жоққа шығаруға болмайды. Дегенмен де, жыл сайын қыруар ақша бөліп, қысқа мерзімді науқандық жұмысқа сонша шығынданудың қанша жөні бар? Одан да, су тасқынына жол бермеудің ұзақ мерзімге арналған кешенді жоспарын жасап, неге соны жүзеге асырмасқа. Бүгінгі аға ұрпақ өкілдері жақсы біледі, кеңес заманында дәл сондай кешенді шаралар жүргізілетін. Соның нәтижесінде көктемде су тасқыны қаупі мүлдем дерлік болмайтын.

Прочитать остальную часть записи »

Әкімдердің ауызашар бергені дұрыс па?

Қазір иісі мұсылман қауымы үшін қасиетті саналатын Рамазан айы өтіп жатыр. Бұл айда мұсылмандар бес парыздың бірі саналатын – ораза ұстайды. Қазақстан зайырлы мемлекет, яғни дін мен мемлекет бөлек. Дегенмен де, соған қарамастан еліміздің әр өңірінде  жергілікті әкімдер арасында ораза ұстағандарға арнап ауызашар беру шаралары бой көрсетуде. Әкім де пенде, бұны дабыра қылмай өз қалтасынан ақшасын шығарып, ауызашар беріп жатса, оған еш әңгіме жоқ. Бірақ та, ақпарат құралдары арқылы жалпақ жұртқа жариялап, пәленше әкім жүздеген адамға ауызашар берді деп айтқызып, жазғызып, оны әлемуметтік желілерге салу зайырлы мемлекетте өмір сүретін билік өкілінің атына абырой әпермейтін іс.

Таяуда дүниеден өткен қазақтың классик жазушысы Мұхтар Мағауин қазақ ислам дініне жүзін бұрып, мешіттер көбейіп келеді деп қуанып едік, сөйтсек, оның пайдасынан гөрі, залалы көп болып шықты дегенді айтып еді бірнеше жыл бұрын. Кеңес заманында атеистік түсінікті санасына сіңірген аға ұрпақ өкілдері үшін дін ислам имандылықтың қайнар көзі, адамдарды бейбітшілік пен ізгілікке тәрбиелейтін идеологиялық қуатты құрал болып саналады. Бірақ та, қазіргі елімізге енген ислам діні адами тәрбиеден гөрі, пендешілік теріс түсінікті жастарымыздың санасына сіңіріп, улайтын құрал болып отырған жайы бар.  Осындай фанатизмге негізделген исламды ресми дінге айналдырған Иран, Ауғанстан сияқты елдердің жағдайы оның қаншалықты қауіпті екендігін көрсетеді. Ислам дінінің салдарынан бұл елдер экономикалық жағынан мешеулеп артта қалды, халықтың тұрмыс деңгейі өте төмен.

Прочитать остальную часть записи »

Ұжым ағасы

Бұрын Целиноград атанған астаналық облыстың  облыстық газетін 16 жылдай басқарған Октябрь Қайырұлы Әлібековтың туғанына 90 жыл толып отыр. Рас, ол ағамыз бүгінде арамызда жоқ, дегенмен де саналы өмірін түгелге жуық журналистика саласына арнаған ол соңында есімін ел есінде сақтарлық жақсы істері мен көптеген ізбасарларын, шәкірттерін қалдырды. «Жақсының аты өлмейді» дейді қазақ.

Кеңес заманында «Коммунизм нұры, кейінірек «Арқа ажары» атанған газет Арқа өңіріндегі қазақ  басылымдарының қара шаңырағы болған еді. Қазақ өз жерінде азшылық болып, қазақ мектептері жаппай жабылып, аз қазақтың көбі ана тілдерін ұмытып орыстанып кеткен сол заманда ұлттық тіліміздің туын жықпай,  отын өшірмей жас буынға жеткізуде бұл газеттің сіңірген еңбегі орасан зор болғаны даусыз. Сондай алмағайып кезеңде газет ұжымын басқарып, жақсы істерге мұрындық болған ұлтжанды, елжанды азамат Октябрь Әлібеков болғандығын атап өтуге тиіспіз. Орыстанып кеткен көше, елді мекен, тіпті облыс орталығы Целиноград атауын бұрыңғы Ақмолаға қайтарудың қаншалықты күреспен, айтыс-тартыспен келгендігін бүгінгі аға буын өкілдері өте жақсы біледі. Сол айтыс-тартыстардың белортасында  Әлібеков басқарған облыстық газеттің журналистері жүрді.

Прочитать остальную часть записи »

Зеленскии бейбітшілікті қалай ма?

Соңғы аптадағы әлем назарын аударған басты мәселе – АҚШ президенті Трамптың Украинадағы соғысты тыюға байланысты жасап жатқан әрекеттері болып тұр. Әуелі Путинмен екі сағаттай телефон арқылы сөйлескен АҚШ президентінің бұл бағыттағы әрекеті Сауд Арабисындағы Ресей-АҚШ өкілдерінің кезедсуімен жалғасты. Украинаның қатысуынсыз өткен ол кездесуде бейбіт келісім туралы нақты мәселелер шешілмесе де, бұның өзі жұртшылық  тарапынан Трампты  Ресейге бүйрегі бұрды деп  айыптауға негіз болуда. Басқа елдерді айтпағанда АҚШ-тың өзінде президенттің бұл әрекетіне наразы болғандардың шерулері өтіп жатыр.

Украинадағы соғыстың басталғанына үш жыл уақыт өтіпті. Осы кезең ішінде Украина президенті Зеленскиидің айтуынша, 45 мыңдай украин солдаты қаза тауып, 350 мыңдай сарбаз жарақат алған. Ал Ресейдің шығыны 450 мың жауынгерінен өлідей айрылып, 700 мыңдай сарбазы түрлі деңгейде жарақат алған. Күн сайын жүздеген, тіпті мыңдаған адамның өмірін жалмап жатқан қанды қырғын жалғасып жатыр. Осындай жағдайда АҚШ президентінің соғысты тоқтатуға жасап жатқан әрекеті құптауға тұрарлық қадам. Дегенмен де, оның бұл әрекеті үшін айыптап, Путинмен ауыз жаласып кетті, Украина мүддесін аяқ асты етті деушілер көп. Әлеуметтік желілерді ашсаң, Трампты айыптаған хабарлардан көз сүрінеді. АҚШ президенті Ресейге бүйрегі бұрып, Украина мүддесін аяқ асты етуді көздеп отыр ма? Осы мәселеге назар аударып көрелік.

Прочитать остальную часть записи »

АҚШ-тың басына бұл үйрілді

20 қаңтарда президент қызметіне кіріскен Дональд Трамп содан бері өткен бір айдай уақыттың ішінде  үш ғасырлық тарихы бар мемлекеттің қалыптасқан ішкі-сыртқы басқару жүйесіне айтарлықтай залал келтіріп үлгірді. АҚШ әрдайым көрші елдермен тату-тәтті тұрып, қарулы қақтығысқа бармаған, ал шекаралық аумағын кеңейтуді қарудың күшімен емес, көбіне келіссөздер арқылы және ақшаға  сатып алу жолымен жүргізген. Сондай-ақ, Батыс елдерімен де әрдайым тату байланыста болып келді. Ал Трасмп осы қалыптасқан жүйені бұзатын біраз әрекеттер жасап үлгірді.

Мыңдаған шақырым ортақ шекарасы бар Канада елінен келетін мұнай өнімдеріне салынатын салықты екі есеге көбейткен Трамп ол елден келетін өнімнің жолын кесті. АҚШ азаматтарының көп бөлігінің жанар-жағар майға деген сұранысын қамтамасыз етіп келген канадалық импорт салық көлемінің өсуіне байланысты тоқтап қалды. Бұның өзі бензин бағасының күрт қымбаттауына соқтыруда. Экономикалық байланысқа сызат түсіргені аздай, Трамп «Канада АҚШ-тың 51-ші штаты болуы керек» деп  көрші елдің тәуелсіздігіне қол сұғатындай сыңай танытты. Бұның өзі  Канаданың билігін  іргелес елден қатер төнуі мүмкін-ау деген күмәнді ойға қалдырды.

Прочитать остальную часть записи »

Қағаз басылымдардың келешегі бұлыңғыр

Таяуда ғана еліміз Ұлттық абсылым күнін атап өтті. 1913 жылы 2 ақпанда тұңғыш  ұлттық басылым «Қазақ» газеті жарық көрген екен. Жасыратыны жоқ, кеңес заманында қазақ тілді газеттер біршама дамыды, таралымы өсіп, ұлт мүддесін көздейтін басылымдарға айналды. Сол тұста шыққан «Л«ниншіл жас» газетінің таралымы 300-400 мың дана болды. Аудандық, облыстық басылымдар да біршама жақсы таралыммен шығып, өз оқырмандарының сүйікті газеттеріне айналды.

Дегенмен де, нарыққа көшкеннен кейінгі жылдарда газет-журналдардың жағдайы жақсарған жоқ, керісінше кері кетті. Бұрын жүздеген мың дана болып таралған «Білім және еңбек», «Мәдениет және тұрмыс» , халықтың сүйікті жорналы болған «Ара» журналдары  нарық талабына жауап бере алмай жабылып қалды. «Жұлдыз», «Жалын», «Қазақстан әйелдері» жорналдары аз данамен әупірімдеп шығып жатыр. Аймақтық басылымдардың да жағдайлары мәз емес, ал аудандық газеттердің газет деген аты ғана.

Прочитать остальную часть записи »
Жарнама
Жарнама

"Ақиқат" сайтының Кітап дүкенінен әдеби, танымдық қызықты кітаптар ала аласыз. Ол кітаптардан сіз көптеген пайдалы ақпараттар тауып, оны нақты өмір тәжірибеңізге қолдануыңызға болады. Толық ақпаратты мына сілтеме арқылы алыңыз: https://akikat01.com/kitap-d%d2%afkeni/

Яндекс.Метрика