АҚИҚАТ

Қартаю – адамға ғана емес, барша тіршілік иелеріне тән табиғи қасиет. Қартаймайтын, мәңгі жас болып қалатын пенде жоқ. Күндердің күнінде шақырусыз қонақтай күтпеген жерден келетін сол қарттық туралы жас күнінде адамдар еш ойламай, алаңсыз жүреді. «Кәрілік келіп қалдың қай жағымнан» деп Біржан сал айтқандай, бір күні қарттықтың қай жағынан келгенін пенде сезбей де қалады.

Бір құбылыстың екі қыры

Қарттықты  адамдардың көбі, тіпті барлығы дерлік жаман және пендеге бақытсыздық пен тауқымет әкелуші ретінде қабылдап жататыны шындық. Шын мәнінде, сол қашып құтыла алмайтын қарттықтың ажғымды, жақсы жақтары да баршылық. Енді соған тоқтала кетейік.

Інжіл, Құран сияқты дәстүрлі діндердің қасиетті кітаптарында  ең алдымен еркек жынысты бір адамның жаратылғандығын, содан кейін барып, оның тәнінен әйелдің жаратылғандығы туралы айтылады. Құран аяттарында Адам ата жаратылып, бір күн өткен соң ұйықтап жатқанында оның қабырғасынан әйел жынысты – Хауа ананың жаратылғаны  айтылған.

Әйел не үшін жаратылды?

Веда ілімінің қайнары болып табылатын Шримад Бһагаватам кітабында жаратушы періште Брахманың адамзатты көбеюге ынталандыру мақсатында әйелді жаратқаны айтылған. Бұған ұқсас нәрсені ежелгі грек мифтерінен де табуға болады. Грек мифтерінде ерте заманда андрогин деп аталатын ерекек жынысты адам тәрізді тіршілік иелері өмір сүргендігі айтылады. Бір жынысты андрогиндер кәмелет жасына толған соң орнында тұрып шайқатылғанда артқы тесігінен сұйықтық шығып, ол қатып жұмыртқаға айналатындығы, ал белгілі уақыт өткенде жұмыртқадан басқа андрогин өсіп шығатыны жазылған.

Ақшаға бәрін сатып алуға бола ма? Қазіргі нарық билеген заманда ақшаға бәрін де сатып алуға болады деген түсінік белең алды. Былай қарағанда, шынында да ақшаға көп нәрсені сатып алуға болады. Мысалы, көп ақшаңыз болса, қалаған жеріңізде, қалаған еліңізде, өзіңізге ұнгаған сәулетті де, жайлы үйде тұруыңызға, көңіліңіз қалаған іспен айналысуыңызға болады. Одан қалды, әлемдегі ең көрікті жерлерге саяхат жасап, жайлы демалыс орындарында демалуыңызға, өзіңізге ұнаған затты сатып алуыңызға мүмкіндік бар. Дегенмен де, ақшаға сатып алуға болмайтын нәрселер де бар…

Үнді миллиардерінің өлімі

Короновирус деген дерт әлемге таралғалы бері де бір жылдан астаму ақыт өтті. Жылдам таралатын және өте жұққыш дерт байсың ба, кедейсің бе, жассың ба, кәрісің бе – оған қарамайды. Индияда тұратын бір қалталы бай миллиардер қатерлі дерт тараған кезде өзін жарнамалағысы келді ме, әлде ақыл-ойының жеткен жері сол болды ма, таза алтыннан тұмылдырық (маска) жасатады. Алтыннан жасалған тұмылдырықтың арнайы демалатын орны бар. Оған шамамен 50  грамдай алтын жұмсалапты дейді. 1 грам алтынның бүгінгі бағамы 25 мың теңге екенін ескерсек, бір тұмылдырыққа 1 миллион 250 мың теңге жұмсалыпты.

Соңғы кезде интернетте, оның ішінде әлеуметтік желілерде ислам дінін қаралаған ғайбаттаулар көбейіп кетті. Оны жәй адамдар айтса, оған көңіл бөлмеуге болар еді, дегенмен де, оқыған-тоқығаны мол аузы дуалы адамдар, жас білімді мамандар, өнер адамдары тарапынан сондай сөздердің айтылып қалуы, еріксіз назар аудартады. Ислам дініне шабуыл неге көбейіп барады? Оның астарында не бар? Осы мәселеге өзімізше назар аударып, талдап көрмекпіз.

Көтере алмайтын шоқпарды қарыңа ілме

Халықта осындай мақал бар.  Оның екінші бір баламасы: «әлін білмеген әлек». Әрбір пенде өзінің шама-шарқына қарап, әлі келетін, қабылет-қарымы жететін шаруамен айналысса ғана табысқа жете алатыны дау туғызбас шындық. Ал әлін білмей, қолынан келмейтін қиын шаруаны мойнына алған адам оны орындай алмағаны бір басқа, абырой-беделінен айрылып, ұятқа қалмақ. Яғни, ондай жандарды халық сыйламайды да, адам деп санамайды.

Өмірдің барлық қырына қатысты осы ақиқат – дінге де қатысты. Діни парыздарын орындау әрбір мұсылманның міндеті, десек те, егер сол парыздарды нақты ережеге, яғни шариғат талаптарына сай орындау қолдан келмейтін болса, ең дұрысы, мойныңа алып, әуре болмай, парыздан бас тартқан жөн. Бұндай жағдайда сіз санскрит тілінде «апарадха», қарапайым түсінікпен алғанда «қорлау» дегеннен аулақ боласыз.

Соңғы жылдарда сәнге айнала бастаған діндарлық ұстанымды ұстайтындар мен кеңес заманында құдайсыздықты санасына сіңірген материалистік түсініктегі адамдардың ұғымынша, сайтан деген шұбатылған құйрығы бар, ыпынсыз қорқынышты тіршілік иесі немесе ол надан діншілдердің ойдан ышғарған ертегілері. Сайтан туралы көп адамдардың пікірлері негізінен осындай ұғымға жақын келеді.

Азғындар мен қаныпезерлер қайдан шығады?

Биыл көктемде Татарстанның орталығы Қазан қаласындағы мектептердің бірінде оқушы балалар мен мұғалімдерді атып, біраз адамның өмірін қиған қанды оқиға әлемді дүр сілкіндірген еді. Кейін белгілі болғандай, мұны жасаған сол мектепті бітірген жас жігіт екен. Ал енді оның осындай қатыгез қылмысқа бару себебі, тіпті ақылға сыймайды.

Біз өмір кешіп жатқан Күн жүйесінде сегіз планета бар екен. Олар: Жер, Юпитер, Марс, Венера, Сатурн, Меркурий, Нептун, Плутон планеталары. Жердің бір серігі – Ай болса, басқа планеталардың да оны айналып жүретін үлкенді-кішілі серіктері бар. Мәселен, Юпитердің 22 серігі бар екен. Бұл енді бір ғана Күн жүйесінің планеталары. Ал ғарышта Күннен де басқа жұлдыздық жүйелер жетіп артылады. Солардың бірінде болмаса, екіншісінде жердегі сияқты саналы тіршіліктің болуы мүмкін ғой.

Ғарыш туралы қазіргі ғылыми түсінік

Біз өмір кешіп жатқан қазақ тілінде Құс жолы деп аталатын, ал ғылыми ортада Спирал галактика аталған жұлдыздар шоғырында 3 миллиардтан астам жұлдыздар мен планеталар, басқа да үлкенді-кішілі аспан денелері бар екен. Ал астрономия ғылымы бүгінгі ең жетілген электронды телескоптар арқылы көріп, біле алатын жақын маңдағы галактикаларды – метагалактика деп атайды. Сол метагалактикада мыңнан астам галактикалар бар. Әр галактикада орта есеппен 3 миллиардай аспан денесі болса, енді есептеп көріңіз.

Телефоннан ақша табу ешқашан бүгінгідей оңай болған емес. Ондаған тегін бағдарламалар, қызметтер мен платформалар  Интернет арқылы қосымша ақша табуға көмектесуге дайын . Сі аз ғана уақытыңыз бен күшіңізді жұмсау арқылы қарапайым тәсілдердің көмегімен жақсы табыс таба аласыз.

 Сандық сыйақы платформалары, гиг-экономика, жанама әсерлер, кәсіпкерлік күш-жігер және тағы басқалар сіз үшін енді оңай қол жетімді . Таңертеңгі жұмыс сапарындағы  бос уақытыңыз болсын, үйде немесе қаланы аралап жүргенде телефоныңыз осындай қуатты қаржы құралы болып, сізге қосымша табыс түсіретін болады.

 Егер сіздің табысыңыз аса жоғары болса, онда бос уақытыңызды демалуға, көңіл көтеріп, қыдыруға, басқа да қалаған істеріңізбен айналысуға жұмсауыңызға болады. Ал егер табысыңыз тапшылық етіп жатса, онда телефон арқылы ақша табудың қарапайым тәсілдеріне иек артсаңыз болады. Ол сізге жақсы табыс түсіріп қана қоймай, бос уақытыңызды пайдалы істерге арануға да көмектеседі. Айына екі жүз доллар қосымша табыс (немесе одан да көп) табу қолжетімді, сондықтан өзіңізге ақша табудың қандай мүмкіндіктері сәйкес келетінін анықтап алу керек.

  Қазіргі  таңда  Әбілмансұр-Абылай   өмірбаяны  әртүрлі  нұсқамен  айтылып  баяндалады.  Баяндаушылар  өз  болжамымен  құрастырғандықтан,  өмірбаян да  әрқилы.  Осы  келеңдікті  жою  мақсатында  Әбілмансұр  өмірбаянын  сол  өмірбаянды  жоспарлаған, іске  асырған  қазақтың   екі  марқасқасы   Төле  мен  Қазыбек  билердің  өз  аузынан  естігеніміз  келешекке  өмірбаянның  бір  арнаға  түскен  нұсқасы  болмақ:  -« Қарабай  үйіндегі  келін  босанып  ұл  туды. Бұл- қоян  жылы.  (1711ж)  Бала  екі  жасқа  келіп  дәретінен  ажыраған  кезде,  Төкең  Қарабай  мен  келінді  шақырып  алып  оңаша  Ешкіөлместің  бауырына  қондырды.  Сөйтіп,  баланы  алып,  оны  сол  жылы  Сусамырды  жайлаған  Абылай  ханның  ұлы  Уәлиге  табыс  етті.Өзім-ақ асырасам ба екен деген ойдан да ағаң арыла алмай жүрген кезі болды. Өйтсе, оны хан жасауы қиындайды. Бірақ Уәлидің бедеу қатындары баланы жақсы бақпайды. Сөйтіп жүргенде, бала бестен алтыға шығарында, Уәли де, оның төрт қатыны да әлдеқандай

Қазақ  атауының  мазмұнын,  мағанасын  шығу  тарихын  зерттеген  Европа  және  Русь  тарихшылары  бұл  тақырыпқа  арнап  сандаған  жылнамалар,  шығармалар,  болжамдар  жазып  қалдырғанын  тарих  деректерінен  белгілі.  М.  Тынышпаев: -«Крафт  в  предлословий  к  «Степному  положению», приводит  легенду,  что  некий  батыр  Қадыр – Қалша  был  спасён  от  смерти  от  жажды  «каз-ак»  или  белой  гусыней,  которая  оказалось  доброй  пери  и  вышла  затем  за  него  замуж. Потомство от бывшей белой гусыни «каз-ак» стало называться «казак» деп баяндалады.
    Аңыз әнгіменің де бос жерден алынбайтындығы да белгілі. Бұл жердегі таңқаларлық оқиға, ол біздің дәуірімізден  1320 жыл бұрын ғұмыр кешкен Қадыр, Қалша есімді бабаларымыздың Русь жылнамашыларына дәлме-дәл жеткендігінде болып тұр.  Қ.Тауасарұлының  шығармасынан  міне сол  «Қадыр, Қалша бабаларымыздан басталатын ата-шежіреден үзінді келтіріп жоғарыдағы тақырыбымызға жауап іздейміз:

Қазір не көп, алаяқтық көп. Ақша үшін арын, тәнін сататындар, өз туысы мен бауырын алдап ақшасын жеп кететіндер көбейді. Бірақ соның бәріне қарамастан, ежелден санамызға сіңіп қалған адал, таза, қайрымды жандар туралы түсінік көп адамдарды әлгіндей алаяқтардың арбауына түсуге еріксіз итермелеп жатады. Егер адамдардың бәрі бір-біріне мүлдем сенебйтін болса, онда мына өмірде сенімге негізделген қатынас та болмас еді. Ал оның ақыры адамдардың арасынадғы байланысты үзіп, әр пенде өз күнін өзі көретін, ешкімге сенбейтін, бір-бірімен жылы қатынас жасамайтын тағылық қоғамға әкеліп соғатыны анық.

Өзіңе берік бол, қоңсыңды ұры тұтпа

Қазақта осындай мақал бар. Яғни, көршіңді ұры санама, бірақ әрдайым өзіңе берік болып, сақтық шараларын естен шығарма дегенге саяды бұл мақал. Ал енді осы халық даналығының астарында діни түсінікпен астасып жатқан үлкен ақиқат бар. Мысалы, Қасиетті Құранда «Ол күні туыстардың арасы айрылады. Ата-ана баласынан, бала ата-анасынан безеді. Әркім өз қамын күйттеп кетеді» деген мағынадағы аят бар. Бұдан ұғарымыз: қиямет қайым келіп, адамдардың басына қатер төнген сәтте күні кеше «баламның табанына кірген тікен менің маңдайыма қадалсын» деп тілейтін ата-ана баласынан безіп, қара басын күйттеп кетеді екен.