АҚИҚАТ

Ақпарат құралдарында «қаңтар қасіреті» аталып жүрген жаңа жылдың басындағы елімізде орын алған саяси  оқиғалар билік басында отырғандарды да, қарапайым халықты да үлкен күйзеліске салып кетті. Ең өкініштісі, соңы жаппай тәртіпсіздікке ұласқан наразылық шерулері кезінде 225 адам қаза тапқан екен. Бұл Бас прокуратура өкілінің мәлімдемесінен белгілі болды.  Қаза тапқандардың арасында жаппай тәртіпсіздікті ұйымдастырған лаңкестермен бірге, құқық қызметкерлері, көшеде кетіп бара жатқан қарапайым азаматтар да бар.

Бұл қанды оқиға не себепті болды, оған кім кінәлі деген мәселелер қазір әлеуметтік желілерде талқыланып, әркім әртүрлі пікірлер айтуда. Бірақ бір мәселе анық: елімізде соңғы жылдарда  күн санап өрши түскен халықтың наразылығы ең алдымен,  белең алған жемқорлық пен әділетсіздікке, бағаның себепсіз шарықтап өсуіне, осыған орай халықтың тұрмыс жағдайларының нашарлауына байланысты  орын алғандығы белгілі. Ал газ бағасының қымбаттауы тұтанғалы тұрған өртке тиген ұшқын сияқты болды. Бұның өзі ұзақ жылдардан бері ішке жиналып қалған әділетсіздікке, жемқорлыққа, билік өкілдерінің заңды белден басқан арсыздықтарына деген жұртшылықтың ашу-ызасының атылған жанартаудай сыртқа шапшуының бір көрінісі болған сияқты.

Біз өмір кешіп жатқан мына фәни жалғанды Веда ілімінде майтхуна агаре, яғни ер адам мен әйелдің жыныс жақындығына құштарлығы арқылы қосақтап байланған әлем деп атайды. Егер ақыл көзімен байыптай қарайтын болсақ, шынында да мына жалғанның қозғаушы күші – әйел мен ер адамның бір-біріне деген құштарлығы екенін бағамдау қиын емес.

АҚШ-тың бір зерттеу мекемесі ер адамдар арасында сұрау салу арқылы еркектердің әр 4 минутта қыз-келіншектер, жыныс жақындығы жайлы ойлайтынын анықтаған. Бұның өзі мына дүниенің қозғаушы басты күші – еркек пен әйелдің бір-біріне деген құштарлығы екенін айғақтайды.

Бһагавад Гитада мына жалған фәни дүниеге адамды байлап, имандылықты, Құдайды ұмыттыратын басты күш – нәпсі, оның ішінде жыныс жақындығына деген құштарлық екені айтылған. Сондықтан да болар, Мұхаммед пайғамбар хадистерінде «нәпсіге қарсы күрес қиямет қайымға дейін созылады» дейді. Нәпсісін жеңген адамның ғана жүрегіне имандылық ұялайды.

Имандылық пен нәпсіқұмарлық от пен су сияқты бір-бірімен ешқашан үйлеспейтін қарама-қайшы құбылыс. Осыған орай, барлық дәстүрлі діндерде нәпсіге беріліп кетпес үшін жасайтын амалдар, оның ішінде реттеушілік қағидаттар бар. Діннің сол ұсынған реттеушілік қағидаттарын сақтар болсақ, ақырындап нәпсінің құрығынан шығып, имандылық жолға түсетін боламыз. Енді соған кеңірек тоқтала кетейік.

Дәстүрлі діндердің ережелеріне сай, күнә деген – бұл дінде белгіленген шариғат заңдарына қайшы келетін әрекеттер, яғни Алланың заңдарын бұзу. Мемлекеттің заңдарын бұзу заң шеңберіндегі жауапкершілікке ұшыратса, Алланың заңдарын бұзу да күнә болып саналып, бұл дүниеде жаман карма арқалау арқылы түрлі қиындықтарға тап болу, ал бақи әлемде тозақ отына өртену түрінде жазаға тартылады екен.

Жалпы алғанда, күнә деген ұғымның ауқымы біз ойлағаннан біршама кеңдеу. Діни шарттарға қайшы келетін істермен бірге адамдарға залал тигізетін жаман істер де күнә болып табылады. Мәселен, дәстүрлі діндерде, оның ішінде ислам дінінде қызмет бабын пайдаланып пара алу, мемлекет қаржысын жымқыру түріндегі жемқорлық туралы нақты түсініктер жоқ. Соған қарап,  өзіміз өмір кешіп жатқан қоғамда қылмыс болып саналатын бұндай әрекеттер күнә емес екен деуге болмайды. Бұл әрекеттер басқаларға залалын тигізеді екен, онда ол күнә болып табылады.

Сонымен, күнә дегеніміз: шариғат заңдарына қайшы келетін әрекеттер мен өзгелерге залал тигізетін істер деуге болады. Бірақ та, бұл да күнә ұғымының толық мәнін ашпайды.

Өлер сәтте  егер адам бір аурумен ауырып жатқан болса, тәннің ауруы шарықтау шегіне жетіп, содан кейін нәзік тән денеден шығып кетеді. Яғни, тән адамға одан әрі мекен бола алмайтыны белгілі болған сәтте, нәзік тән арқылы сана денені тастап шығады. Өлімнің ең маңызды сәті де осы деп айтуға болады. Өйткені, бұған дейін өзін тәнмін деп санап, тән өлген кезде санам да өшіп, жоғалады деп сенетін адам кенет өзінің жүзі қуқыл тартқан өлі тәнін көргенде ақылдан айрылардай жаман күйге түседі.

Енді мынаған назар аударып көріңіз: адам өмір бойы материалистік атеистік түсінікті санасына сіңіріп, өзін тәнмін деп санап келді. Және өлгеннен кейін санам мәңгіге жоғалады дегенге кәміл сенді. Ажалы жетіп, өлгелі жатқан кезде де ол қазір санам тәніммен бірге өшіп жоғалады деп ойлап, өмірге деген қимастық пен бар тірлігінде жиған дүние-мүлкін, байлығын, қызметі мен абырой-беделін, отбасын мәңгіге қалдырып бара жатқанын ойлап, жаны ауырады. Бірақ, кенеттен тәнінен шыққан соң өзін жеңіл сезініп, өзінің өлген тәнін сырттан көреді.

Осыдан екі ғасыр бұрын өмір кешкен орыстың ұлы ақыны Александр Грибоедовтың «Ақылдың азабы» деген шығармасы болған. Ол кездің адамдары ақылдан азап шексе, қазіргі ақша билеген нарық заманында адамдар ақшадан азап шегеді дегенге сенуге бола ма? Өкінішке орай, бұл шындық. Рас, ақша тікелей мағынсында адамдарға азап тартқызып жатпаса да, ақшаның молдығынан пенделер ақылдан айрылып, өздеріне залал келтіретін істер жасауда.

Беташарға 50 миллион теңге

Таяуда әлеуметтік желіде бір байшыгештің баласының үйлену тойында беташарға бір-бірімен жарысқан адамдар 50 миллион теңге салғаны туралы бейнеролик жарияланды. Буда-буда ақшаны жайылған орамалға тастап жатқан байлықтан бастары айналған пенделер осы әрекеттері арқылы өздеріне, өздерінің болашақтарына қаншалықты залал келтіріп жатқанын мүлдем сезбеген сияқты.

Беташарға ақша салғанда тұрған не бар? –деген сауал туындауы мүмкін. Айтайын. Ең алдымен, бұл бүгінде азын-аулақ жалақымен жан бағып, пәтер жалдап, қалт-құлт тірлік кешіп жатқан қалың қара халықтың (олар жалпы қазақстандықтардың кем дегенде 40-50 пайызын құрайды) ашу-ызасын туғызғаны анық. «Ашынған Құдайын

Бүгінгі күні жалпы ауқымы бір миллиардтай адам буддизм дінін ұстанса, саны бір миллиардқа жақындап қалған ипдустар ұстанатын индуизм діні де әлемдіг ірі дәстүрлі діндердің бірі болып саналады. Бұл екі дін иудаизм, христиан және ислам діндеріне қарағанда біршама өзгешелеу.

Буддизм дінін дін дегеннен гөрі, ақылды зерттеп, зерделейтін ғылым деуге де болады. Буддашылардың басқа дәстүрлі дінді ұстанушылардан ерекшелігі сонда, олар жаратушы жалғыз Құдайға да, жанның барлығына да сенбейді. Олардың ұғымынша, адам және барша жан-жануарлар нәзік қуат – ақылдың шеңберінде өмір кешеді. Ақылды олар мәңгі бос кеңістік немесе жарық нұр іспетті мәңгілік қуат деп түсіндіреді.

Буддизм діні ежелгі индуизм дінінен бастау алып, соның негізінде дамығандықтан, рейнкарнация, яғни өлген жанның басқа тәнге ие болып, қайта туылатыны туралы ғылымды мойындайды. Тіпті, реинкарнация буддизм дінінде басты орындардың бірін алады. Буддашылардың түсінігінше, өлген адам тірлігінде жасаған жақсы-жаман әрекеттеріне орай, карма заңына сай келесі өмірінде адамның немесе періштенің тәнін алуы, ал күнәсі көп болса төмен құлдырап, хайуанға, тіпті өсімдікке айналуы мүмкін.  

Адам ағзаларының бәрінің өз орны мен қызметі бар, десе де, барлық ағзалардың жұмысын реттеп, үйлестіретін, бақылап, басқаратын мидың рөлі ерекше. Егер сіз бір ағзаңызға салмақ салмай, жұмысын азайтсаңыз, біраз уақыт өткенде әлгі ағзаңыз өз міндетін дұрыс орындамайтын жағдайға жетіп, әлсірей бастамақ. Мәселен, көп қозғалмай, үнемі жұмсақ орындықта отыратын немесе жататын адамның аяқ бұлшық еттері семіп, жүру қабілетінен айрыла бастайды.

Ми жұмысының нашарлауы неден байқалады

Адам өмір бойы алатын ақпараттарының 70-80 пайызын 15 жасқа дейін алады екен. Балалық және бозбалалық шақта адамның жады, яғни есте сақтау қабілеті өте жоғары болады, ми да аса белсенділікпен жұмыс істейді. Міне, осы уақытта адам болашақ білімінің іргетасын қалайды.

Қазіргі ғылым мен техника шарықтап дамыған заманда адамдардың басым көпшілігі ғылым ұстанған материалистік көзқарасты мойындайды. Дінді басты иделогия ретінде ұстанатын жекелеген мемлекеттер болмаса, әлемнің басқа елдерінің бәрінде жалпы білім беретін мектептерде Дарвиннің эволюциялық теориясы оқытылады және жас ұрпақтың санасына құдайсыздыққа негізделген материалистік түсінік сіңірілуде. Осы түсінікке сай тіршілік кездейсоқ пайда болып, эволюциялық дамудың нәтижесінде қарапайымнан күрделіге қарай жоғары дамуды бастан өткеруде.

Мәжіліс депутаты Дания Еспаева ұлттық банк басшылығының назарын аударған мәлімдемесінде екінші деңгейлі банктердің қарапайым халықтың қанын теспей сорып, аяусыз тонап жатқандығын айтады. 145 мың теңгеге дейінгі микрокредиттерді банктер 2 мың пайыздан артық өсіммен қайтарып алады екен. 2000 пайыз дегенге ой жүгіртіп қараңызшы. Бұл енді ешбір ақылға сыймайтын өсім ғой.

Ақша тапшылығынан құтылудың  оңай тәсілі

Бүгінде адамдардың көбі, әсіресе қазақтар ақша қажеттігі мәселесін шешудің ең оңтайлы жолы деп таныс біреулерден қарыз алуды немесе банктен кредит алуды санайды. Қарыз алуға үйреніп алған адам сәл ақшаға қажеттілік туа қалса банкке немесе ақшасы бар таныстарына жүгіреді. Осылайша олар мойындарына мол қарызды жинап алып, бар тапқандарын сол қарызды жабуға жұмсаумен тірлік кешеді.

Адамдардың көбі ұзақ жасауды бақыт деп санайды. Бір қарағанда шындығында солай, өйткені кімнің өлгісі келеді дейсіз және пенделердің көпшілігі фәни жалғанды жалғыз шынайы өмір, өлімнен кейін тірлік жоқ деп түсінеді . Неғұрлым көп жасап,  өлім атты барлық қол жеткізген игіліктерімізден жұрдай ететін құбыжықтың келуін кешіктіре түссек, соғұрлым бақытты боламыз деп түйсінетіндер бар. Шындығында солай ма?

Тән – машина

Адамның тәнін Бһагавад Гита кітабында ежелгі санскрит тілімен янтра деп атайды екен. Оның мағынасы – күйме немесе арба, ал қазіргі түсінікпен алсақ – машина. Егер ақылға салып байыптап қарайтын болсақ, адам тәні шынында да машинаға ұқсайды. Төрт дөңгелекті емес, екі дөңгелекті. Тән машина болса, жан, яғни рух – оның жүргізушісі.