АҚИҚАТ

Жасыратыны жоқ, өзіміз екі аяқты адам атты тіршілік иесі болсақ та, көбіміз ешқашан «адам қалай жаратылды?» деген сауал туралы ойламай тірлік кешеміз. Бала кезімізде мектепте биология пәнінен оқыған «адам эволюциялық үрдістер арқылы маймылдан пайда болды» деген ақылға онша қона қоймайтын жайлармен осы сауалға жауап тапқандай сезінетініміз бар. Ал дінге бет бұрғандар «адамды Алла саз балшықтан жасады» деген аятты санасына сіңіріп, бұл сауалға толық жауап табылғандай сезінеді.

Адамның жаратылысы туралы

Бұл мәселе туралы материалистік ғалымдардың түсінігі бәрімізге жақсы белгілі. Тіршілік өздігінен кездейсоқ пайда болып, эволюциялық даму жолымен қарапайымнан күрделіге қарай жылжыды. Адамның арғы тегі адамға ұқсас маймылдар, дейді ғылым. Ертеректе бұл теорияға бәріміз күмәнсіз сенсек, кейін келе ғылым дамып, микробиология, генинженериясы сияқты жаңа салалардың шығуымен алдымыздан көптеген жауабы жоқ күмәнді сауалдар пайда болды. Ондай сауалдарға қазіргі ғылым жауап бере алмай отыр.

Адамдардың 99 пайызы «мен не үшін өмір сүріп жатырмын, өмірімнің мәні неде, менің міндетім қандай?» деген сауалдарды ойлап бас ауыртпай, өмір ағымымен ойсыз ағып, тірлік кешеді. Қасиетті Құранда айтылғандай, шындығында Алла өмірді жәй ермек, ойыншық үшін жаратпаған. Сонда өмірдің мәні неде?

Жаратушы адамдарды не үшін жаратты?

Құранда «Мен жын мен адамзатты Өзіме құлшылық етулері үшін жараттым» деген аят бар. Бұның өзі адам атты екі аяқты саналы пенденің жалғыз мақсаты мен міндеті – АЛЛАҒА ҚҰЛШЫЛЫҚ ЕТУ екендігін көрсетеді. Яғни, адам өмірінің ең басты мәні – Жаратқанға құлшылық ету, яғни қызмет ету десек, ақиқат осы болады.

Таяқтың екі ұшы болатыны сияқты, әрбір құбылыстың да екі қыры болатынын бағамдауға болатындай. Медицина қызметкерлерінің өзі ауру деген біржақты жағымсыз нәрсе емес, ол адам ағзаларын тазартады дегенді айтады. Біз жаман деп санаған нәрселердің астарында жақсы жақтары да болатынын оншалықты байқай бермейміз. Биылғы жылдың ақпанында Қытайда басталып, содан кейін барша әлемге тараған короновирус дертінің жағамсыз жақтарымен қоса, жағымды тұстары да бар екен.

Тойдағы дарақылық

«Тойың тойға ұлассын» деп  әндететін, қит етсе той жасауға құмар қазақ жұқпалы дерт салдарынан енгізілген карантинге байланысты той-томалақты ұмыта бастады. Бұның қандай жақсылығы бар? –деп сұрарсыз. Оның әсіресе, тойшыл қазақ үшін көп жақсы жақтары бар. Өткенге ой жіберіп қараңызшы: соңғы кезде бір-бірімен жарысып той жасаған қазақ ақыл-естен айрылып, тіпті есіріп кеткен жоқ па. Баласы мектепке барса – той, бірінші сыныпты бітірсе – той, сүндетке отырғызса – той, мектеп бітірсе – той, оған қоса қаптаған мерейтойлар, үйлену, қыз ұзату тойлары, ерлі-зайыптылардың бірге тұрған жылдарына байланысты күміс, алтын, бриллиант аталатын тойлар бар. Ал, соңғы кезде өлген адамдарға берілетін дұғалар да кішігірім той сияқты өткізілетін болды.

Ақшадан ақша жасау өнерін, яғни инвестицияны меңгеріп, инвестор боламын деген адам алғашқы қадамын екінші деңгейлі банктердің депозиттерінен бастағаны жөн болады. Өйткені, ол қолжетімді және тәуекелі жоқтың қасы. Рас, өсім пайызы төмендеу, дегенмен мемлекет тарапынан берілген кепілдік бар. Осы орайда мен сіздердің назарларыңызға ең қолайлы отандық  ХоумКредит банктің «Қарапайым» депозитін ұсынамын.

«Қарапайым» депозиті

Аты айтып тұрғандай депозит қарапайым, яғни екінің бірі үшін қолжетімді. Депозитті ашу үшін 1000 теңгеңіз болса жетеді. Мың теңгемен ашып, содан кейін қалағаныңызша ай сайын ба, тоқсан сайын ба үстемелеп қосып отыруыңызға болады. Депозиттің жылдық өсім пайызы – 12,5 пайыз. Отандық банктер ұсынатын депозиттің ең жоғарғы өсім пайызы – 14 пайыз екендігін ескерсек, бұл оншалықты жаман көрсеткіш емес.

Адамдардың 99 пайызы өздерін тәнбіз деп санайды және өмірлерін тәнмен байланыстырады. Олардың пайымынша: өмір деген тәніміз арқылы айналаны сезіну, қоршаған ортамен тән арқылы байланыста болу, бір сөзбен айтқанда тән арқылы ойлау, сезіну – осының бәрі өмір деп аталады. Ал тән өлген кезде өмір де мәңгіге өшіп жоғалады. Қазіргі адамзат қоғамында болып отырған түрлі қиындықтардың бәрінің ең түпкі және негізгі себебі де дәл осында, яғни адамдардың өздерін тәнбіз деп санауында болып тұр.

Адамды алжастыратын қуат

Адам неге өзін тәнмін деп санайды? Шынын айтқанда өмірді өздігінен кездейсоқ жаратылған деп түсінетін материалистерден бастап, ислам, христиан сияқты дәстүрлі діндерді ұстанатындарға дейінгі топтағы пенделердің бәрінің ұстанымдары бір-бірінен онша алшақ кетпейді. Материалистер адам материалдық элекменттердің қоспасынан құралған тән деп санаса, дәстүрлі діндерді ұстанушылар да тәнді адамның негізгі құрылымы ретінде қабылдайды.

Әлемдегі барлық халықтардың сөздік қорында «ақылды» және «ақылсыз» деген түсініктер бар. Осыған қарап, адамдардың арасында ақылдылары мен ақымақтарының барлығын тұжырымдауға болады. Бір қарағанда бұлай болмауы тиіс. Мәселен, физиологиялық жағынан алып қарайықшы. Адамдардың миының салмағы, ми қатпарларының және ми клеткаларының мөлшері, оның түсі – бір сөзбен айтқанда барлық физиологиялық сипаты бір-бірінен айнымайды. Мәселен, қуаттылығы, салмағы, басқа да көрсеткіштері бірдей болып табылатын бір маркада шығарылған автокөліктердің бір-бірінен еш айырмашылығы болмайды. Ал тәнінің физиологиялық сипаты біркелкі болып саналатын адамдардың арасында неге ақылдылары мен ақылсыздары, ұстамдылары мен ұшқалақтары, байыптылары мен тоғышарлары бар?

Қазақ қоғамында әруаққа деген сенім-нанымның қай заманда қалыптасқандығы белгісіз. Дегенмен де, ол ислам діні енбей тұрып, сонау ерте заманнан келе жатыр десек, шындықтан алыс кетпейтін сияқтымыз. Бұл сенімнің күштілігі сонша ислам діні енгеннен кейін де жоғалмай, онымен қатар өмір сүріп келеді.

Әруақ дегеніміз не? Бақилық болған адамның жаны немесе жоғарыда айтқанымыздай оның өмірі туралы барлық ақпарат жазылған нәзік тәні ме? Бұл туралы нақты пікір айту қиын. Дәстүрлі діндердің қайссында болсын әруақтарға сенуге, оған табынуға, олардан медет тілеуге тиым салынады. Мұны күнәкарлық әрекет деп санайды. Соған қарамастан, тек қазақтар ғана емес, христиан, индуизм, буддизм діндерін ұстанатын әлемнің өзге халықтары да әруақтарға сеніп, тіпті солардың қолдауын, қорғауын тілейтін жағдайлары аз кездеспейді.

Адамның жаратылуы туралы ғылыми және діни түсініктің арасында аспан мен жердей үлкен айырмашылық бар. Кеңес заманында атеистік түсінік үстем болып тұрған кезде, тіршілік кездейсоқ өздігінен пайда болып, эволюциялық даму арқылы саналы адам жаратылды деген ұғым санамызға терең сіңген еді. Дегенмен де, соңғы кезде  адамдардың арасында дінге бет бұрғандар қатары көбейіп, адам эволюциялық даму жолымен хайуандардан, оның ішінде маймылдан пайда болды деген ғылыми түсінікті теріске шығарушылар көбейді.

Адамның пайда болуы

Дәстүрлі діндердің бәрінде адамды Құдай жаратты деген ұстаным берік қалыптасқан. Бірақ та, дәстүрлі діндердің қасиетті кітаптарында жаратылыс, оның ішінде адамның жаратылуы туралы деректер мардымсыз аз. Мәселен, Құранда адамды Алла топырақтан жаратты деген бірнеше аяттар ғана бар. Қалай, қайтіп жаратты – ол жағы беймәлім.

Өткенді білу болашаққа бағдар ұстау үшін керек, өйткені қателіктерден сабақ алып, жетістіктерді одан әрі жалғастыру арқылы ғана биік нәтижелерге жетуге болады. Тарихты білу сондай-ақ, өткен аға ұрпақтың мақтаныш етер игі істерін үлгі етіп, ұлттық намыс, рухты көтеруге үлкен ықпалын тигізеді. Рухы мықты ел ешқашан жоғалмайды, ешкімге намысын таптатпайды.

Таяуда әлеуметтік желілерде 1812 жылғы Напалеонның Ресейді жаулап алу соғыстарында орыстардың жеңіске жетуіне қазақ сарбаздарының үлкен көмегі болғандығы туралы ақпарат жарияланды. Ватерлоо түбіндегі Напалеонның жеңілісі француз империясының тарихында үлкен қаралы оқиға болып қалғандығы белгілі. Осы оқиғаның  200 жылдығына орай француздар ұйымдастырған шараға Қазақстан делегациясы да қатысады. Неге екені белгісіз, француздар қазақтар құрған киіз үйге көп келіп, тіпті оны шараның құрметті орталық алаңына орнатуды ұсынады. Сол шараға қатысқан бір қазақ киіз үйге келген француз генералынан олардың қазақ мәдениетіне сонша үлкен көңіл бөлулерінің себебін сұрайды. Сонда генерал француздардың орыстардан оңбай жеңілуіне қазақтардың әскерінің үлкен ықпалы болғандығын айтып беріпті.

Адамзат тарихына ой жіберіп қарайтын болсақ, әр дәуірде қоғамды өзгертетін белгілі бір тарихи тұлғалардың болғандығын байқаймыз. Шындығында, тарихты жасайтын да сондай жеке тұлғалар, яғни көшбасшылар. Бірақ та, ондай көшбасшыларды уақыт туғызады және сол уақыттың талабына орай әлгі тұлғалар қоғамды белгілі жаққа қарай өзгертетін әрекеттер жасайды.

Ескендір Зұлқарнайын, Шыңғыс хан, Петр патша…

Қасиетті Құран кітабында Ескендір Зұлқарнайын туралы арнайы аяттар бар. Қасиетті кітаптқа есімі енген патша кім еді және ол адамзат тарихын өзгерту жолында не істеді? Бүгінде Македония деп аталатын шағын ғана ел осыдан 2,5 мың жыл бұрын да болған. Мұсылмандар Ескендір атаған Александр Македонский сол елдің патшасы болған. Осы шағын елден шыққан патша іргелес мемлекеттерді жеңіп, өзіне қаратады. Содан кейін көк теңізден жүзіп өтіп, сол тұста Азия құрлығының көп бөлігін билеп тұрған атақты парсы державасына қарсы соғысқа кіріседі.