АҚИҚАТ

Archive for the ‘Таңғажайып’ Category

Қазіргі ғылым мен техника шарықтап дамыған заманда адамдардың басым көпшілігі ғылым ұстанған материалистік көзқарасты мойындайды. Дінді басты иделогия ретінде ұстанатын жекелеген мемлекеттер болмаса, әлемнің басқа елдерінің бәрінде жалпы білім беретін мектептерде Дарвиннің эволюциялық теориясы оқытылады және жас ұрпақтың санасына құдайсыздыққа негізделген материалистік түсінік сіңірілуде. Осы түсінікке сай тіршілік кездейсоқ пайда болып, эволюциялық дамудың нәтижесінде қарапайымнан күрделіге қарай жоғары дамуды бастан өткеруде.

Мына фәни жалғанда тірлік кешкен пенделердің басым көпшілігі, тіпті, барлығы дерлік, бақыт дегеніміз – осы дүниенің байлық, мансап, атақ-даңқ сияқты игіліктеріне қол жеткізу деп санайды. Және де, сондай игіліктерге қол жеткізгендерді бақытты деп соларға қызыға қарайды, солар сияқты болсақ деп армандайды.

Енді мынаған назар аударып, ақыл көзімен қарап көріңіз: фәни жалғанның үлкен игіліктері болып саналатын мансап, атақ, байлық дегендер адамға шын мәнінде игілік емес, жаман карма жинап, күнәға батуларына, сөйтіп екі дүниенің тауқыметіне ұшырауларына әсерін тигізіп жатады екен. Енді осы мәселеге кеңірек тоқтала кетейік.

Кеңес заманында мектепте оқып жүргемізде сурет деген пәнде  жұмсақ пластелиннен түрлі бейнелер жасататын. Пластелиннен бейнелер жасау сол тұста мектеп бағдарламасына енгізілген еді. Пластелин деген жұмсақ түрлі-түсті батпақ секілді материал, оны қысып сығымдап неше түрлі формаларға келтіруге болады. Бүгінде адамдардың 90 пайызы сол пластелин материал сияқты, яғни оларды айналасындағылар өз қалауларына сай неше түрлі бейнелерге келтіріп, қалаған адамдарын жасап ала алады.

Көп айтса көнді, жұрт айтса болды…

Ұлы Абайдың өлеңіндегі «Көп айтса көнді, жұрт айтса болды, әдеті надан адамның» дегеніндей, үнемі айналасындағылардың ықпалында жүретіндер – сондай пластелин адамдар. Оларда өз пікір, ұстаным деген атымен жоқ, өз бастарымен ойлап, ештеңе шешпейді. Шынын айтқанда, бұндай адамдарда мінез деген жоқ. Бар мінезінің өзі айналасындағылардың ықпалымен қалыпасқан және үнемі өзгеріп отыратын бірдеңе.

Короновирус деп аталатын жұқпалы дерттің пайда болып, әлем халықтарын үрей мен қорқынышта ұстағанына бір жарым жылдай уақыт өтіпті. Жұқпаға байланысты осы кезең ішінде неше түрлі бір-біріне қарама-қайшы пікірлер айтылып, вируслог  ғалымдар мен мамандар, саясаткерлер әлі күнге дейін бір мәмілеге келе алған жоқ.  Керісінше уақыт өткен сайын пікір қайшылықтары да шиеленісіп бара жатқандай.

Карантин шаралары неге ауруды тоқтата алмады

Жұқпалы дерт тарала бастаған сәтте дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының шешімімен әлемнің барлық дерлік елдері бір мезгілде карантин жариялап, адамдарды оқшаулау шараларын қолға алды. Оның ішінде, көпшілік орындарда маска тағып жүру, қолға қолғап кию, қолды үнемі жуып жүру, ауру адамдарды жедел оқшаулау, онымен болған адамдарды медициналық тексеруден өткізу сияқты шаралар қолға алынды.

Біраз жылдардан бері мен өзін өзі дамыту ғылымымен айналысып келемін және бұл салада біршама тәжірибе мен білімім бар деп айта аламын. Сонда байқап, көңілге түйгенім: адамдардың көпшілігі ештеңе ойламай өмір ағысымен ағып, мақсатсыз, ойсыз тірлік кешеді екен. Ондай адамдардың өмірде, отбасында, жұмысында жақсы нәтижелерге жете алмайтыны өз алдына, ешқашанда тұрмысын түзеп, бақуатты да бола алмайды. Шын мәнінде, бұндай адамдардың ең басты және жалғыз жауы – өзі, яғни өзінің теріс түсінігі мен теріс әрекеттері.

Алданған мен ақымақ па, алдаған ол ақымақ па?

Таяуда маған бір бейтаныс қыз телефон соғып, студент едім  ертеңге дейін екі беттік эссе жазып берсеңіз деп сұрады. Уақытым онша бола қоймаса да, жас студент бала ғой, жаны қысылған соң хабарласып тұрған шығар деген оймен, жазып беруге келістім. Бағасын да төмендетіп, 2 мың теңге етіп қойдым. Содан бір сағаттың ішінде эссені жазып, оның поштасына жібердім. Вадсап арқылы тапсырыс орындалды, ақшаны менің каспиголдіме аударыңыз дедім. «Рахмет, қазір аударамын» деген қыз содан кейін мүлдем хабарсыз кетті.

Жерден басқа ғарыш денелерінде де өмір болуы мүмкін екендігі, оның ішінде саналы тіршіліктің болуы туралы ғалымдар ерте заманда-ақ жаза бастаған. Ал Жюль- Верн, Герберт Уеллс сияқты фантас жазушылар бұл тақырыпты шытырман оқиғаларға негізделген романдарына арқау етті. Дегенмен, ерте кезде өзге планеталықтар туралы пікір ғылыми гипотеза немесе қиялгер жазушылардың фантастикалық шығармасы негізінде ғана болса, соңғы уақытта өзге планетадан келген келімсектерді көзімен көрген, тіпті олардың ғарыш кемелерінде болып, сөйлескен куәгерлер қатары көбейіп кетті.

Шахматты өзге планеталықтар ойлап тапқан ба?

Өткен ғасырдың 90-шы жылдарында Ресей құрамындағы Қалмақ автономиялық республикасының президенті болған мультимиллионер Кирсан Илюмжинов орталық телевидениеге берген сұхбатында өзін өзге планеталықтардың ұрлағаны туралы айтып берді. Жәй адам айтса ойдан шығарды деуге болар еді, дегенмен әлемге аты танылған саясаткер және кәсіпкердің орталық телевидениеге сұхбат беріп, осы жайында жан-жақты әңгімелеуі оның астарында шындық жатқанын көрсетсе керек.

Қасиетті Құранда Алла мына фәни дүниені жәй ойыншық ермек үшін жаратқан жоқ деген мазмұндағы аят бар. Егер бұл фәни  дүниені жаратудың астарында бір мән болса, ол не? Алла бұл дүниені не үшін жаратты? Мақаламызда осы мәселеге қасиетті діни кітаптардың негізінде талдай отырып, назар аудармақпыз. Сонымен…

Өмір – мектеп

Иә, біз өмір кешіп жатқан мына фәни дүние – бұл мектеп. Мектепке келген адамның – мейлі ол бала ма, үлкен кісі ме, әйел, не ер адам ба, бәрібір, жалғыз ғана міндеті болады, ол – оқып, білім алу. Мектеп туралы айтқан бір ақынның «тарыдай боп кіресің, таудай болып шығасың» деген сөзі бар. Мектеп табалдырығын ештеңе білмейтін сауатсыз болып аттаған жас бала, он жылдан соң ғылымның барлық салалары бойынша фундаменталдық негіздегі білім алған, жан-жақты білімді жас бозбала болып шығады.

Ағылшынның ұлы жазушысы Уильям Шекспир соңында мол әдеби мұра ғана емес, ұрпаққа үлгі болар даналық сөздер қалдырған тарихи тұлға. Шекспирдің мынадай даналық сөзі бар: «Мен әрдайым қуанышты, бақытты күйде жүремін, өйткені мен ертеңгі күннен таңғажайып бақыт күтпеймін». Енді данышпанның осы сөзінің мәніне назар аударып, талдап көрелік. Өйткені, оны түсіну өмірімізді өзгертіп, биік мақсаттарға жетуімізге үлкен ықпалын тигізетін болады.

Болашақ бүгіннен басталады

Адамдардың басым көпшілігі еш себепсіз және негізсіз ертеңгі күннен белгісіз бір бақыт пен игілікті күтіп, соған орай бүгінгі күнін еш әрекет етпей босқа өткізіп жатады. Шындығында, ақиқат мынадай: ертеңгі күніңіздің қалай болмағы, бүгінгі күні нақты қандай әрекет жасауыңызға тікелей байланысты. Әрнәрсенің міндетті түрден себебі болады да, сол себеп белгілі бір салдарға жеткізеді. Яғни, бұны «себеп-салдар» заңы десек болады.

Қартаю – адамға ғана емес, барша тіршілік иелеріне тән табиғи қасиет. Қартаймайтын, мәңгі жас болып қалатын пенде жоқ. Күндердің күнінде шақырусыз қонақтай күтпеген жерден келетін сол қарттық туралы жас күнінде адамдар еш ойламай, алаңсыз жүреді. «Кәрілік келіп қалдың қай жағымнан» деп Біржан сал айтқандай, бір күні қарттықтың қай жағынан келгенін пенде сезбей де қалады.

Бір құбылыстың екі қыры

Қарттықты  адамдардың көбі, тіпті барлығы дерлік жаман және пендеге бақытсыздық пен тауқымет әкелуші ретінде қабылдап жататыны шындық. Шын мәнінде, сол қашып құтыла алмайтын қарттықтың ажғымды, жақсы жақтары да баршылық. Енді соған тоқтала кетейік.

Қазір не көп, алаяқтық көп. Ақша үшін арын, тәнін сататындар, өз туысы мен бауырын алдап ақшасын жеп кететіндер көбейді. Бірақ соның бәріне қарамастан, ежелден санамызға сіңіп қалған адал, таза, қайрымды жандар туралы түсінік көп адамдарды әлгіндей алаяқтардың арбауына түсуге еріксіз итермелеп жатады. Егер адамдардың бәрі бір-біріне мүлдем сенебйтін болса, онда мына өмірде сенімге негізделген қатынас та болмас еді. Ал оның ақыры адамдардың арасынадғы байланысты үзіп, әр пенде өз күнін өзі көретін, ешкімге сенбейтін, бір-бірімен жылы қатынас жасамайтын тағылық қоғамға әкеліп соғатыны анық.

Өзіңе берік бол, қоңсыңды ұры тұтпа

Қазақта осындай мақал бар. Яғни, көршіңді ұры санама, бірақ әрдайым өзіңе берік болып, сақтық шараларын естен шығарма дегенге саяды бұл мақал. Ал енді осы халық даналығының астарында діни түсінікпен астасып жатқан үлкен ақиқат бар. Мысалы, Қасиетті Құранда «Ол күні туыстардың арасы айрылады. Ата-ана баласынан, бала ата-анасынан безеді. Әркім өз қамын күйттеп кетеді» деген мағынадағы аят бар. Бұдан ұғарымыз: қиямет қайым келіп, адамдардың басына қатер төнген сәтте күні кеше «баламның табанына кірген тікен менің маңдайыма қадалсын» деп тілейтін ата-ана баласынан безіп, қара басын күйттеп кетеді екен.