АҚИҚАТ

Архив рубрики «Тылсым ілім»

Құдай көкте де, жерде де емес, әрбір пенденің жүрегінде. Адам өз жүрегін тазарта алса, толымды білім алып қана қоймай, Құдайды да көріп, Онымен етене байланыс орната алады. Сондай-ақ, біздің жүрегімізде біздің шынайы «Меніміз» — мәңгілік жан бар. Біз жүрегімізді  фәни қоқыстан тазартқан кезде жан-рух күн сияқты жарқырай шығып, санамыз нұрланады және сол сәт жан-рухтың 3 түрлі қасиеті ашылады, олар: санскрит тілінде САТ, ЧИТ және АНАНДА деп аталады. Сат – мәңгілік, чит – толымды білім, ананда – жан рахаты, яғни мәңгілік қуаныш пен бақыт. Адам өзінің жан екенін түйсінген кезінде жанның осы үш қасиеті ашылып, пенде үлкен әріппен жазылған нағыз толымды АДАМҒА айналады.

Адамзат өркениетінің дамуына үлкен үлес қосқан ежелгі Грекияда Афины мінәжатханасына кіре берісте «ӨЗІҢДІ ТАНЫ» деген жазу бар екен. Даналықтың ең биік шыңы – адамның ӨЗІН ТАНУЫ. Өзін тану деген – бұл жоғарыда айтылған адамның жүрегіндегі ПАРАМАТМА  кейпіндегі Құдайды, толымды ілімді, атма түріндегі жан-рухты тану. Өзін таныған адам – БАРША ӘЛЕМДІ ТАНЫП БІЛЕДІ. Өйткені, адам әлемнің кішкентай бөлшегі. Мысалы, теңіз суының құрамын анықтау үшін теңіз суын қотарып, түгел зерттеудің қажеті жоқ, бар болғаны бір тамшы суды алып лабороторияда зерттесе, теңіз суының құрамын соған қарап толық анықтауға болады. Сол сияқты, мына әлемнің кішкентай көшірмесі іспетті адам өзін танып, білген кезде, барша әлемді танып білетін болады.

Бһагавад Гитада Тәңірі Кришна барша тіршілік Өзінің мәңгі ажырамас бөлшегі екендігін және сапалық жағынан Өзімен тең екенін айтады. Інжілде Құдай адамдарды Өзіне ұқсатып жаратты деген аят бар. Яғни, теңіздің тамшысы сияқты, адамдар да Жаратқанның мәңгілік ажырамас бөлшектері және сапалық жағынан Құдаймен парапар, бірақ сандық өлшем жағынан Оның мәңгі бөлшегі болып қалады.

Өзінің сәулесі арқылы жылуы мен жарығын тарататын Күн сияқты ақыл да ой қуаты арқылы адамдарға өз ықпалын жүргізеді.  Ой жағалауға тынымсыз соғатын ешқашан тоқталмайтын теңіздің толқыны сияқты. Бір ой келсе, екіншісі кетіп жатады. Ой адамдар тамақтанып жатқанда, жүріп келе жатқанда, тіпті әңгімелесіп отырғанда да келіп-кетіп үнемі қозғалыста болады.

Міне, осылайша ешқашан тыным таппайтын ой қуаты адамды еріксіз ілестіріп, өз дегенімен жүргізеді. Адамдар өмірде ой қуатынан өте көп зардап шегеді. Жоғарыда тілге тиек еткен «Секрет» фильмінде ақыл-ойдың адам өміріне қаншалықты әсер ететіндігі нақты айтылған. Осы арада мысал ретінде ара мен шыбынды алуға болады. Сыртқы кейпі бір-біріне ұқсас осы екі жәндіктің өмірі екі бағытта өрбиді. Ара үнемі гүлді іздеп тауып, бал жинаса, шыбын қоқыс пен нәжісті іздеп, содан лас нәжісті жинайды. Адамдар да ара мен шыбын сияқты біреулері жақсылық жайында ойлап, өміріне жақсылық пен игілікті тартса, екіншілері тек жамандық пен кедейшілік, қиындықтар жайында ойлап, сондайды өміріне өздері тартып отырады.

Күн бізден миллиардтаған шақырым алыста орналасқан, бірақ соған қарамастан оны біз әрдайым көріп, сезіне аламыз. Біз  Күнді оның сәулесі арқылы сезінеміз. Күн алыста болса да, оның сәулесі мен жарығы, шуағы бізге жетіп тұр. Сол сияқты нәзік материалдық қуат болып табылатын ақылды, оның әсері мен ықпалын біз әрдайым сезінеміз. Бұл – ақылдың ажырамас бөлігі болып табылатын ой арқылы жүзеге асады.

Ой – материалдық қуат. Қазір ғалымдар ойды өлшейтін арнайы құрылғы да ойлап тапты. Егер салыстыра айтар болсақ, ой – бұл Күннің қашыққа таралатын сәулесі сияқты ақылдың адамға әсер ететін ажырамас қуаты. Ақыл қозғалмайтын барша материалдық әлемді қамтып тұрған нәзік қуат болса,  ой керісінше белсенді және үнемі қозғалыста болады. 

Ой үш түрлі деңгейде өтеді: өткен шақ, қазіргі шақ және болашақ. Үнемі белсенді болатын ой өткен шақ пен болашақтың арасында үздіксіз қозғалып, адамды түрлі қиырларға жетелейді. Бір ой келсе, бір ой кетіп жатады, үнемі қозғалыста болатын ой біздің санамызда әрдайым билеп алып, өзімізге мүлдем қатысы жоқ жайларға бастайды. Санамызды түгел билеп алған осы құбылысты өкініштісі сол, біздер жете білмейміз және оның табиғатына назар аудармаймыз. Ой деген өздігінен туып, жоғалып жататын, бізге онша қатысы жоқ нәрсе сияқты сезілгенмен, шындығында ойдың адам өміріне, оның тағдырына тигізер әсері өте зор.

Ведалық түсінікке сай ақыл – бұл барша тіршілікті құрайтын негізгі 8 материалдық элементтің бірі болып табылады. Веда ілімі бойынша  мына фәни әлемдегі барша тіршілік 8 табиғи элементтен  құралған. Олар:  көзге көрінетін фәни тұрпатты құрайтын 5 дөрекі элемент – жер, ауа, эфир, от және су; оған қоса көзге көрінбейтін 3 нәзік элемент – ақыл, зерде және жалған эго аталатын пракрити қуаты. Барша тіршілік иелерін осы 8 элементтің қоспасы десе болады.

Материалистік ғылымның түсінігі бойынша адам тәні ет пен сүйектен, қан және шырыштан тұратын химиялық элементтердің қоспасы. Ал ақылға материалист ғалымдар сол өлі химиялық элементтердің қоспасының эволюциялық жолмен даму арқылы қол жеткізген жетістігі деген түсінік береді. Қарапайымнан күрделіге қарай дамыған тіршілік иелерінің  ақырындап ми қызметі жетіліп, күрделене түседі де, соған орай ақыл аталған ми қызметінің жемісі туындайды. Ми қызметінің жемісі болып табылатын ақыл адамның табиғаттағы орны мен айналасындағы тіршілікпен байланысын, тіршілік үшін күрестегі қолданатын амал-тәсілдерін табуына ықпал етеді. Адамның қазіргі ғылыми-техникалық үдерістегі жеткен жетістіктерінің бәрін ғылым ұзақ жылғы ми қызметінің жемісі деп қабылдайды.

Материалистік ғылымның осы түсінігіне сай, адам өлгенде оның ақылының тұрағы болып келген ми қызметі тоқтап, ақыл батареясы таусылған лампа сияқты өшіп мәңгілікке жоғалады. Сонымен, адамның тәні де, ақыл-санасы да мәңгіге жойылып, жоқ болады. Өкініштісі сол, ғылымға имандай сенетін миллиондаған, тіпті миллиардтаған адамдар ақыл туралы дәл осы түсінікті бірден бір дұрыс көзқарас деп санайды.

Сіз қай жолды таңдап, рухани дамуға қол жеткіземіз десеңіз де, бұл мақсатқа жету үшін ең алдымен білім қажеттігін ескеруіңіз шарт. Білімсіз жасаған тағат ибадаттарыңыздың бәрі желге ұшып, сізге көк тиын пайда әкелмейді. Керісінше, ондай діни парыздарды орындау арқылы апарадха, яғни дінді қорлауға жол беріп, күнәға белшеңізден батасыз.

Кез келген фәни әрекетті жасау үшін білімнің қажеттігін ешкім теріске шығармайды. Мысалы, өзеннен өтетін көпір салу қажет болды делік. Ол көпірді оның құрылысынан хабары жоқ біреу салатын болса, құрылыс барысында қателіктерге бой алдырып, ертең құлап қалуы, тіпті апатқа ұшырап, адамдар жазым болуы мүмкін. Сондықтан көпір құрылысын салуға осы саланың білікті маманы тартылуы қажет. Сол сияқты дінде де білімсіз алға жылжу еш мүмкін емес.

Атақты ғалым Альберт Эйнштейн «Ғылымсыз дін – соқыр, дінсіз ғылым – ақсақ» деген екен. Ғылым мен дін біріккенде ғана нағыз білім келеді. Қазір өкініштісі сол, ғылым бір бөлек, дін бір бөлек. Бұдан ғылым да, дін де ұтып отырған жоқ, керісінше біреуі ақсақ, екіншісі соқырға айналып, мүгедек хал кешуде.

Ислам діні алғаш орныққан кезде ғылыммен бір болды және сол тұста ислам адамзат өркениетін дамытуға елеулі үлес қосқан көптеген ғалымдарды шығарды. Екінші ұстаз атанған Әбунәсір Әл Фарабидің ғылыми трактаттарында Аллаға сыйынушылық жиі кездеседі. Фараби мықты ғалым ғана емес, жүрегіне иман ұялаған мұсылман да болды. Өкінішке орай, кейін келе ислам діні ғылымнан бөлектеніп, соның нәтижесінде соқыр фанатизм үстемдік алды. Бүгінде мешіттерде айтылатын уағыздарды тыңдасаңыз, «Пайғамбарымыз былай деген екен, сахабалар бүйткен екен» деген ертегі, аңыз түрінде болып келеді. Бұдан үлгі-өнеге алуға болар, бірақ ол ешқандай да білім бермейді.

Бһагавад Гита кітабында Жаратқанның қуаты болып табылатын ақыл, оның табиғаты туралы жан-жақты айтылған. Өлі тәннен сезім, одан ақыл, ақылдан зерде жоғары, ал жан (рух) бәрінен жоғары, дейді Бһагавад Гита. Ақыл туралы буддизм дінінде де көп айтылып, оған ерекше көңіл бөлінеді. Бірақ ислам, христиан және иудейзм діндерінде ақыл жайында ештеңе айтылмайды. Ал қазіргі материалистік ғылым да адам өміріне үлкен ықпал ететін қуат – ақыл туралы ештеңе білмейді, бұл бағытта ешқандай зерттеу жұмыстары жүргізілмеген.

Ақыл дегеніміз не? Қарапайым халық арасындағы түсінікке назар аударсақ, ақыл – адамның айнала табиғатты, өмір сүрген ортаны, өз әрекетінің себебі мен нәтижесін, т.б. жайларды таразылап, адамға дұрыс бағыт-бағдарды анықтауға көмектесетін құбылыс ретінде айтылады. Шындығында, ақыл – бұл программа. Иә, кәдімгі компьютердің программасы сияқты. Бһагавад Гита мен Шримад Бһагаватам кітаптарында ақылдың қызметі мен адам өміріндегі орнына, табиғатына жан-жақты талдау жасалып, баяндалған.

Компьютерлік программаның міндеті компьютердің жұмысын қамтамасыз ету болса, ақыл адамның әрекетін қамтамасыз етеді. Ақыл адамды түрлі әрекетке құлшындырып, сондай әрекет жасауға ынталандырады. Бір сөзбен айтқанда, ақыл адам ғана емес, барша тіршілік иелерінің негізгі қозғаушы күші. Ақыл – бұл Жаратқанның қуаты, материалдық қуат.

Адамдардың басым көпшілігі, тіпті діни сенім-нанымды ұстанатындарының өзі өздерін тәнбіз деп санап және жасап жатқан әрекеттерінің бәрін де өз еріктерімен, ақылдарымен жасайтынына сенімді. Өкінішке орай, бұл пікір шынайы емес.

Сізге мынадай жайды айтсам сіз соны қабылдар ма едіңіз: сіздің жасап жатқан әрекеттеріңіздің бәрін өзіңіз емес, материалдық қуаттың ықпалымен атқарылады және оны сол материалдық қуаттың өзі жасайды. Бһагавад Гитада рух, яғни жан әрекеттен тыс сырттай бақылаушы ғана екендігі айтылған. Бұны кино көріп отырған адаммен салыстыруға болар еді. Мәселен, сіз кино көріп отырсыз делік. Қатты еліккеніңіз сонша, киноның кейіпкерлерімен бірге қуанып, бірге қайғырасыз, яғни эмоциялық күйге түсесіз. Дегенмен, кино біткен соң көп ұзамай оны естен шығарасыз. Өйткені, оның кейіпкерлері бөтен адамдар, сізге мүлдем қатысы жоқ.

Адамды түрлі әрекеттерге итермелейтін күш – табиғат гуналары деп аталады. Бһагавад Гитада табиғаттың үш гунасы бар екендігі және барлық әрекеттің қайнар көзі де сол үш гуна екендігі айтылған. 1-ші: тама гуна, яғни қараңғылық гунасы; 2-ші: раджа гуна, яғни құштарлық гунасы; 3-ші: саттва гуна немесе қайрымдылық гунасы. Барша адамдар, жалпы тіршілік иелері туғаннан өлгенге дейінгі аралықта осы үш гунаның ықпалында болады және барлық әрекеттерін сол гуналардың ықпалымен жасайды.

Егер сіз бір шаруамен айналысуды мақсат етсеңіз, онда алдымен сол шаруаны жүзеге асырған кезде қаншалықты игілік табатыныңызды, соның нақты мөлшерін алдын ала біліп алуыңыз қажет.  Өйткені сіз бұндай жағдайда артық күш-жігеріңізді жұмсап, болмаса мақсатыңызға жеткен кезде тапқаныңызды қомсынып, неге аз деп іштей ренішке бой алдырмау үшін де бұл қажет.

Біз өзіміз өмір кешіп жатқан мына фәни, яғни материалдық дүниеден қаншалықты бақыт табуға болады? Барша адамның өмірден ең бірінші іздейтіні бақыт, яғни рахатқа кенелу екендігі белгілі. Егер де біз өзіміз өмір кешіп жатқан фәни дүниеден қаншалықты бақыт таба алатынымызды, оның нақты мөлшерін білетін болсақ, онда әлдекімдердің сөзіне иланып, не болмаса өз ақылымыздың қияли болжамдарына сеніп, шамадан тыс рахат табамын деп жанталасып, күш-қуатымызды босқа сарып қылмайтын боламыз. Бұндай жағдайда біз мынадай ақиқатты түсінеміз: мына фәни жалғанда адам үшін белгіленген мынаншама бақыт, яғни рахат бар, одан артықты біз қанша тырбанып, шамадан тыс күш жұмсап әрекеттенсек те ала алмаймыз, өйткені, одан артық бақыт бұл фәниде жоқ.

Өмірдің мәні неде, не үшін өмір сүреміз? – деген мәні зор сауалдарды ойлап, ешқашан басын ауыртпай ойсыз, мағынасыз тірлік кешетін пенделер көп. Бірақ та, сіз өмірдің мәнін ұққыңыз келе ме, жоқ па – одан өмірдің талабы өзгермейді. Өмір дегеніміз – бұл мектеп. Иә, кәдімгі бала жасымыздан бастап оқып, жан-жақты білім алатын жалпы білім беретін мектеп сияқты.

Жалпы білім беретін мектептен ерекшелігі сол – бұл мектепте талап өте қатаң және талап деңгейінен шыға алмағандарға кеңпейілдікпен кешірім жасала салмайды, олар не мектеп талабын дұрыс орындап жақсы білім алып жоғары сыныптарға көтеріледі, болмаса кері кетіп, төмен құлдырайды. Үшінші жол жоқ, яғни жоғары дамып, биіктерге көтерілесіз, немесе төмен құлдырап, құрдымға құлайсыз, екінің бірі.

Өмір-мектептің талабы мен шарттары барлық жандарға ортақ және міндетті. Ол діндар үшін де, құдайсыз дінсіз атеис үшін де, болмаса түрлі ойдан шығарылған діндерге сенетіндер үшін де  бірдей. Егер өзіміз тірлік кешіп жатқан дүниеге ақыл көзімен байыптап назар аударатын болсақ, өмір-мектептің шарттары мен талаптарын, заңдылықтарын түгел көріп, түсіне аламыз.

Ислам дінінде біліммен жасалған тағат ибадат білімсіз жасалған ибадаттан мың есе артық деген түсінік бар. Өкініштісі сол, бұл дінді ұстайтындардың басым көпшлілігі осы ақиқатты түйсінбейді, содан барып олардың жасаған діни рәсімдерінің бәрі босқа далаға кетіп жатады.

Ведалық ілім бойынша адамның жасаған құлшылықтарының нәтижесін, яғни алған сауаптарын түгел жойып, оны күнәкарлықтың құрдымына құлататын ең үлкен қатер – апарадха, яғни қорлау деп аталады. Оның он түрі бар. Ең бастылары Брахма апарадха, вайшнав апарадха, сева апарадха, нама апарадха  болып жалғасады. Брахма апарадха – бұл Құдайды қорлау. Құдайға тіл тигізу немесе құдайсыз адамға Жаратқан туралы әңгіме айтып, ол тараптан күнакар жаман сөз есту, т.б. Сева апарадха деген Құдайға құлшылық еткен кезде басқа нәрселерді ойлау, немқұрайлы болу, немесе біреумен сөйлесу сияқты әрекеттер.

Апарадха, яғни қорлау қалай әсер етеді? Бұны түсіну үшін мына мысалға назар аударсақ жеткілікті. Егер сіз күн сайын дене жаттығуын жасасаңыз, белгілі бір нәтижеге жететініңіз анық. Бұл – ақиқат шындық. Дегенмен, егер де сіз жаттығуды дұрыс жасамасаңыз, онда оның игі ықпалы емес, керісінше залалы болуы мүмкін. Ауыр атлетикамен айналысқан бір жігіт жаттығуды дұрыс жасамағандықтан сіңірі созылып кетеді. Осыдан келіп, ол