АҚИҚАТ

Archive for the ‘Тылсым ілім’ Category

Бүгінгі күні жалпы ауқымы бір миллиардтай адам буддизм дінін ұстанса, саны бір миллиардқа жақындап қалған ипдустар ұстанатын индуизм діні де әлемдіг ірі дәстүрлі діндердің бірі болып саналады. Бұл екі дін иудаизм, христиан және ислам діндеріне қарағанда біршама өзгешелеу.

Буддизм дінін дін дегеннен гөрі, ақылды зерттеп, зерделейтін ғылым деуге де болады. Буддашылардың басқа дәстүрлі дінді ұстанушылардан ерекшелігі сонда, олар жаратушы жалғыз Құдайға да, жанның барлығына да сенбейді. Олардың ұғымынша, адам және барша жан-жануарлар нәзік қуат – ақылдың шеңберінде өмір кешеді. Ақылды олар мәңгі бос кеңістік немесе жарық нұр іспетті мәңгілік қуат деп түсіндіреді.

Буддизм діні ежелгі индуизм дінінен бастау алып, соның негізінде дамығандықтан, рейнкарнация, яғни өлген жанның басқа тәнге ие болып, қайта туылатыны туралы ғылымды мойындайды. Тіпті, реинкарнация буддизм дінінде басты орындардың бірін алады. Буддашылардың түсінігінше, өлген адам тірлігінде жасаған жақсы-жаман әрекеттеріне орай, карма заңына сай келесі өмірінде адамның немесе періштенің тәнін алуы, ал күнәсі көп болса төмен құлдырап, хайуанға, тіпті өсімдікке айналуы мүмкін.  

Мына фәниге келген кезде адамның қандай тән алатыны, қандай жетістіктерге жетіп, қанша жыл ғұмыр кешетіні – бәрі алдын ала бағдарлама іспетті жазылып қойылады. Бұны қарапайым пенделер – тағдыр деп атайды. Осылайша, тағдыр дегеніміз адам баласы дүниеге келген сәтінде алдын ала белгіленіп қойылған өмір жолы екен.

Дегенмен де, тағдыр деген еш өзгертуге болмайтын қатып қалған тас емес. Оны өзгертудің жалғыз жолы, яғни тәсілі – әрекет болып саналады.  Адам ойымен, сөзімен, нақты әрекетімен үнемі әрекет етіп жатады. Ұйықтаған кезде ғана адамның әрекеті тоқталады. Ал пенденің сол жасаған әрекеттерінің бәрі де еш өзгеріссіз кеңістікте жазылып, сақталады және болашақ өмір жолын айқындайтын бірден бір фактор болып табылады.

Уйкипедияда өлім деген адам ағзаларының биологиялық және медициналық жағынан жұмысын толық тоқтатуы деген түсінік берілген. Медицина ғылымында өлімді танатология деген сала зерттейді екен. Жердің асты мен үстін, ғарышты түгел зерттеп жатқан ғылым адам өліміне соншалықты үлкен мән беріп, арнайы зерттеулер жүргізбейді. Бұның өзі өлім деген құбылыстың ғылым үшін жұмбақ, құпия болып қалуына ықпалын тигізуде. Дәстүрлі діндердің өлім туралы түсінігі ғылымға қарама-қайшы болғанымен, нақты тәжірибе мен айғаққа негізделгһмеген, көбіне ертегі-аңыздарға ұқсап кеткендіктен болар, бүгінгі адамдардың көбі оған сене қоймайды.

Адамдар неге өлімді ойлаудан қорқады

Таң атқаннан кеш батып, көзі ұйқыға кеткенше аузына тыным болмайтын әңгімешіл деген адамдардың өзі ешқашан өлім туралы айтпайды. Рас, бір таныс немесе туысы дүниеден өткенде сол жайында әңгіме қозғайтынымыз болады, бірақ та, «өлім деген не, ажалдың арғы жағында не бар, өлімнен қашып құтылуға бола ма?» деген сияқты сауалдар қойып, осы құбылысқа шындап көңіл бөлетіндер жоқтың қасы.

Қазақтың белгілі ақыны Сұлтанмахмұт Торайғыровтың «Жақсы болсам – өзімнен, жаман болсам – өзімнен» деген өлең жолдары карманың  адам тағдырына тікелей әсерін тигізетінін жан-жақты ашып көрсетеді. Егер біз карма заңын жан-жақты талдап, зерделейтін болсақ, мына ақиқатқа көзімізді жеткізер едік. Адамның туған кезден өлгенге дейінгі аралықтағы барлық өмір жолы – түгел кармалық әрекеттерінің нәтижесі.

Бұны түсіну үшін тауға шығатын альпинистің әрекетімен салыстырсақ, көзімізді жеткізуімізге болады. Мәселен, тауға шығатын альпинист сырт қарағанда кедір-бұдыры жоқ тік шаншылған биік жартасқа шығу үшін берік арқан, балға және кескіш сияқты құралдардың көмегіне сүйенеді. Ол аяғын тастың бұдырлы жерлеріне тіреп тұрып, жоғарыдан қолы жететін жерден кескішпен ойық жасайды. Сөйтіп ол әлгі өзі жасаған ойықтарға қолымен, аяғымен бекініп, ақырындап жоғары өрлейді. Осындай  тәсілмен альпинист биік шыңдарға шығады. Яғни, ол тік жартастарға өзі салған жолмен көтеріледі.

Біз өмір сүріп жатқан материалдық әлем егер ақыл өлшемімен байыптап қарайтын болсақ, әлдебір  құдыретті сананың қолдан жасаған бағдарламасына ұқсайды. Фәни дүние қатаң сақталатын және бақыланатын жүйе мен заңдылықтарға сай тірлік кешеді. Күн өз осінен, ал Жер, басқа да планеталар күнді айнала белгілі шапшаңдықта айналып жүрсе, жыл мезгілдерінің, күн мен түннің алмасуы, адамдар мен жан-жануарлардың тірілгі – бәрі қатаң жүйе шеңберінде жүзеге асырылады.

Адам өмірі – алдын ала жазылған бағдарлама

Ешқандай дау туғызбайтын адам өміріне қатысты мынадай жайға назар аударсақ, өмір дегеніміздің алдын ала жасалған бағдарлама екендігін ұғына түсеміз. Барша адам, мейлі ол қандай ұлттың, діннің, не жыныстың өкілі болмасын, мынадай өмірдің тар шеңберінде тірлік кешеді.

Өткен жолғы мақаламызда Алланың адамдарды не үшін сынамайтындығы туралы біршама жайларды айтқан едік. Егер Алла адамдарды сынамайтын болса, онда пенделерге өмір жолында жақсы, жаман нәрселер не үшін кездеседі? Мәселен, қазіргі әлемді жайлаған короновирус дерті  бұл кездейсоқтық па, әлде Алланың адамдарға жіберген зауалы ма, болмаса  діндарлар айтқанындай Жаратқанның пендесіне жіберген сынағы ма? 

Адамдар не себепті жамандыққа ұрынады?

Ауырсам, болмаса басқа да тауқыметке ұшырасам деп ешбір пенденің армандамайтыны анық. Дегенмен де, жамандық адам күтпеген жақтан аяқ астынан кездесіп жатады. Егер өткен мақаламызда айтқанымыздай, Алла адамдарды сынамайтын болса, онда бұндай жамандықтар не себепті кездеседі?

Аватар деген сөзді соңғы жылдарда жиі естіп жүреміз. Әсіресе, осы аттас фильм шыққаннан кейін бұл сөз қалың жұртшылыққа кең танымал болып алды. Дегенмен де, көбіміз аватар деген сөздің астарында не бар екендігін және бұл атау қай тілден алынғанын да жете біле бермейміз. Шын мәнінде «аватар» сөзінің астарында үлкен мән бар және ол дін іліміне етене қатысты.

 Аватар – Құдайдың таралымы

Санскрит тілінде жазылған ежелгі веда ілімі кітаптарында «аватар» сөзі жиі кездеседі және оның ең негізгі мәні – Құдайдың таралымы деген ұғымды білдіреді. Әлем халықтары ұстанатын негізгі бес дәстүрлі дін болса, солардың ішінде құдайды мойындамайтын буддизм ілімінен басқаларының бәрі көп құдайлықты емес, бір құдайлықты басты қағидат етіп ұстанады.

Қазақта «жаңылмайтын жақ, сүрінбейтін тұяқ болмайды» деген нақыл сөз бар. Оның мәні – мына фәниде жаңылыспайтын, қателеспейтін еш пенде болмайды дегенге саяды. Қателік жасау, жаңсақтыққа жол беру – әрбір саналы адамның бойындағы табиғи қасиеті. Десек те, қателіктің де үлкен-кішісі, залалдысы мен залалы аздауы болады. Осы орайда, барша адам үшін өздеріне де, өзгелерге де айтып жеткізгісіз орасан зор залалын тигізетін ЕҢ ҮЛКЕН ҚАТЕЛІК  туралы әңгіме етпекпіз.

Адам рахаттанушы емес

Көпке созбай дәл осы арада адамзаттың ЕҢ ҮЛКЕН ҚАТЕЛІГІ туралы бірден айтып кетейік. Ол – адамдардың өздерін мына өмірдің рахаттанушысы сияқты сезінулері. Иә, адамдардың бәрі өздерін осы өмірге рахат көріп, бақытты тірлік кешу үшін келдік деп түсініп, тірлік кешеді. Шындығында – адам баласы рахаттанушы емес, керісінше рахаттандырушы.

Бһагавад Гитада айтылған йаджнаға қатысты өлеңді еске түсіріп көрелік: «Барша тірі жанды Жаратушы Ие жаратылыс таңында құрбан шалумен бірге адамдар мен періштелерді жаратып, оларға «Осы йаджнаны (құрбанды) шала отырып бақытқа кенеліңдер, өйткені ол сендердің мұқтажсыз күн көріп, ақыр соңында азат болуларың үшін қажет нәрсенің бәрімен қамтамасыз етеді» деп бата берген».

Жаратылыс таңында, яғни барша тіршілікті жарата бастаған кезеңде Жаратқан тіршілік иелерімен бірге йаджнаны – құрбандықты қоса жаратқан екен. Не үшін бұлай жасалған? Оның астарында барша тіршілік иелері, мейлі ол адам, періште, тіпті жан-жануарлар болсын, йаджна – құрбандықсыз өмір сүре алмайтынын білдіретінін бағамдауға болады. Яғни, құрбандық тіршілік иелерінің өмірімен біте қайнасып кеткен секілді. Құрбандықты сіз қалайсыз ба, қаламайсыз ба, оған сенесіз бе, жоқ па, мойындайсыз ба, болмаса мойындамайсыз ба – соның бәріне қарамастан, йаджна өміріміздің басынан соңына дейін көлеңке сияқты үнемі еріп жүреді.

Медитация біздің күнделікті өміріміздегі проблемаларымызды шеше ала ма? Өлімнен кейін тіршілік бар ма? Есірткі заттары ішкі жан-дүниемізді тануымызға көмектесе ме? 1976 жылы Оңтүстік Африкада болған кезінде Wрqла Прабһупfда Дурбан шаһарының Нейтл Меркьюри журналының қызметкері Билл Фейлге берген сұхбатында осы және басқа да сұрақтарға  жауап берген еді.

Мистер Фейл: Сонда біз оттағы ұшқындар секілдіміз бе?

Wрqла Прабһупfда: Кrшuа — «баршаны сүйсіндіруші» дегенді білдіретін Құдайдың нfмасы, яғни есімі. Баршаны сүйсіндірмейінше, ешкім де Құдай бола алмайды. Сонымен, Кrшuаны тану дегеніміз — Құдайды тану. Қасиетіміз жағынан Құдайға барабар болғанымызбен, бәріміз де Құдайдың титімдей бөлшектеріміз. Титімдей ғана бір түйір алтынның кен орнындағы үлкен сом алтыннан сапалық жағынан еш айырмашылығы болмайтыны тәрізді, тірі жандар түріндегі біздер де Құдайдың бөлінбес мәңгілік  бөлшектеріміз.