АҚИҚАТ

Архив рубрики «Дін»

Қазақстанда 3 мыңнан астам мешіт бар екен. Біз мешіттің саны жағынан Өзбекстан мен Қырғызыстанды басып оздық. Орта Азиядағы ең үлкен мешіт, медресе Қазақстанда. Ресми мәліметтерге сай елімізде бүгінде 3 млн намазхан бар. Кеңес заманында кемпір-шалдар ғана намаз оқитын болса, қазір жас мемлекеттік қызметкерлер, ғалымдар, кәсіпкерлер, студенттер, тіпті мектеп оқушылары намаз оқиды.

Әлеуметтік желіде бір оқырман былай деп жазады: «Кезінде қазақ оқу үшін медресе жағалап еді. Себебі оларда оқуға, білімге, білуге деген құлшыныс болды. Ал қазір мектептегі балалар мешітке қашып жүрген көрінеді. Мұғалімдеріне ескертпей.  Бұның алдын алмаса опат.  Ұлт үшін қауіпті. Мектепті тастап сабақ уақытында жұма намазға кеткен балалармен психолог жұмыс істеуі керек. Неге десеңіз, ол мешітке бару үшін, ұстазды да, білімді де, тәртіпті де бәрін ысырып тастады. Бұл желідегі псевдомұсылман, лаққан әнші блогерлердің жұмысының жемісі. Сосын қаптап шығып жатқан дін молдаларының (ұстаз) жұмысының нәтижесі. Елді шатастыру, қазақы қалыптан кетіру. Оқитын балаларымызды білімнен алыстату деген мәуелі бәйтеректің діңгегі мен бұтақ жапырағына тимей тамырын кескенмен бірдей. Түбіне балта шабу.  Бұндайларды тыю керек».

Кез-келген заттың немесе құбылыстың жағымды-жағымсыз, жақсы-жаман жақтары болады. Өйткені, мына фәниде барлығы екіжақты болып жаратылған. Осы тұрғыдан алғанда, дін, оның ішінде адамзат баласының негізгі бөлігі қолданып жүрген дәстүрлі діндердің де, жағымды және жағымсыз жақтары бар. Өкінішке орай, дәстүрлі діндерді ұстанушылар өз діндерін өзгелерден жоғары қойып, әрдайым біржақты баға береді және біздің ұстанымымыз ғана дұрыс деп санайды.

Дін адам санасын шектейді

Егер сіз кез-келген христиан дінін ұстанушыға Исус Христос құдай емес, біз сияқты адамнан жаралған пайғамбар ғана десеңіз, онда сізді кәпір атандырады. Сол сияқты сіз ислам дінін ұстанушы адамға Мұхамед пайғамбар ең соңғы пайғамбар емес, одан кейін де мыңдаған, миллиондаған пайғамбарлар болады десеңіз, ол үшін діннен шыққан кәпір болып саналасыз.

Ал, енді осы екі жайға ой қисыны негізінде назар аударып қаралықшы. Иса пайғамбар қаншалықты ғажайыптар көрсетіп, тіпті өлген адамды тірілтсе де, ол өзін ешқашан Құдаймын деп атаған жоқ. Мен христиандардың қасиетті кітабы – Інжілді ондаған рет қайталап оқыдым, сонда бір де бір жерінде Иса пайғамбардың өзін Құдаймын дегенін көрмедім. Оны қолдан Құдай жасап алған адамдардың өздері. Яғни,  бұл әлдекімдерге тиімді болған сияқты.

Соңғы айда жан-жақтан жаппай бас көтеріп,  түрлі талаптарын қойып, ұлттық салт-санамызға шабуылдаған сәләфиттердің әрекеті жағдайдың ушығып, ектен шыға бастағанын көрсеткендей болды. Алдымен, мектепке балаларымызды орамал тағып баруға рұқсат етіңдер деген талаптан басталған теріс ағымды ұстанушылардың шабуылы ұлттық аспабымыз домбыраны харам деумен жалғасып, өрши түсті.  Ал Мәжіліс депутаты Ринат Зайытовтың журналистке берген сұхбатында айтқан алаяқтардың 80 пайызы намазхандар дегеніне шамданған сәләфиттер депутатқа телефон шалып, ашық қоқан-лоққы жасап, әлеуметтік желіде ауыздарынан ақ ит кіріп, көк ит шығып не түрлі ғайбаттарды айтты.

Осы жайлардың бәрі әсер еткен болуы керек, бұрын дін тақырыбына онша жуи қоймайтын бірқатар депутаттар теріс ағымдардың теріс әрекеттеріне қатысты ой-пікірлерін ашық айтып тастады. Мәжіліс депутаты Ермұрат Бәпи: «Тіпті, қоғамның шырқын бұзып, мемлекеттік тұтастыққа ауыз сала бастаған бұл жарықшақ қазақ халқының ұлттық бірлігі мен ұлттық даму дәстүріне және мың жылдық қазақи ислам салтына қарсы шабуылға айналған сыңай танытады. Бұл теріс діни үрдіс саяси сипат алып бара жатқан жоқ па деган де қатер бар. Себебі халықтың кемшін діни білім-танымын пайдаланған теріс топ жанталасып, бізге жалған рухани құндылықтар мен бөтен дәстүрлерді сіңіру қамын

«Отыз тістен шыққан сөз отыз рулы елге тарайды» дейді қазақ. Бүгінгідей телефоны, интернеті жоқ ерте заманның өзінде отыз тістен шыққан сөз отыз рулы елге таралып жатса, қазіргі ақпараттық технологиялар шарықтап дамыған заманда айтылған әр сөздің әп-сәтте барша әлемге таралатыны ешкімге құпия емес. ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты, танымал айтыскер ақын Ринат Зайытовтың журналистке берген сұхбатында айтылған «алаяқтардың 80 пайызы намазхандар» деген сөзі шамдарына тисе керек, өздерін намазхан санайтындар оған жан-жақтан түтіп жердей  дүрсе қоя берді. Ақынды жақтап, қолдағандар да аз болмады. Бұл текетірес қазіргі қазақ қоғамындағы ашық айта қоймай бүркемелеп келген ащы шындықтың бетін ашып тастады. Қазақстан деп аталатын тәуелсіз мемлекетті құрып жатырмыз десек те, қазақ қоғамында біртұтас бірлік жоқ екен.

Депутат Ринат Зайытов журналистке берген сұхбатынан кейін болып жатқан жайлар туралы  блогердің сұрақтарына жауап бере отырып, өзіне үзбей қоңырау шалынып жатқанын, «құртамын, өлтіремін, айырамын» деп қорқытқандардың көптігін тілге тиек етті. Айтыскер ақын Балғынбек Имашев Ринатқа арнап өлең жазып, намазхандарға тіл тигізгенің үшін Алланың қахарына ұшырайсың деп қорқытты. Мхамеджан Тазабеков те Зайытовқа осы айтқандарың үшін Алланың алдында жауап бересің депті. Жәрайды, олардың бәрі әсіредіндарлар, түрлі теріс ағымдардың өкілдері делік, тіпті ресми дін өкілі де намазхандардың 80 пайызы алаяқ деген жалған жала, олардың арасында бірлі-жарым күнәлілер бар шығар, бірақ ақынның айтқаны шындыққа жатпайды деп мәлімдеді.

Әлеуметтік  желіде Астанада тұратын бір әсіредіндардың үш қызын мектепке бермей үйінде ұстап отырғаны туралы  ақпарат тарады. Бес қыздың әкесі  әлгі азамат мектеп жасындағы, яғни 13, 10 және 9 жастағы қыздарын үйінен шығармай тек мешітке ғана апарады екен. Бәрі көшеге шыққанда беттеріне дейін матамен жауып, бүркеніп жүреді. 

Ал таяуда  еліміздің Батыс өңірінде бір әсіредіндар намаз оқымайды деп үш баласын пышақтап өлтіргені туралы жан шошырлық хабар таралды.  Сорақысы сол, әлеуметтік желіге салынған әлгі хабарға пікір жазғандардың арасында  жас балаларды өлтірген қанышердің әрекетін мақұлдап, тіпті мадақтап жазғандар да бар. Олардың пікірінше, намаз оқымайтын баланы өлтіріп тастаған сауап болатын көрінеді.

Қазір елімізде 3 мыңнан астам мешіт бар  екен. Екі миллионнан астам адам намаз оқиды.  Орта Азиядағы ең үлкен мешіт Астанада. Мешітке жұма намазына баратындардың арасында  колледж, университеттің студенттерін былай қойғанда, мектеп оқушалары да аз емес.  Қасиетті Рамазан айында жоғары сынып оқушыларының түгел ораза ұстайтындары айтылуда. Жастардың имандылыққа жүзін бұрып жатқаны қуанарлық іс, десе де, таяқтың екі ұшы болатыны сияқты осы мәселенің залалды екінші қырының бар екенін ұмытпаған абзал.

Ислам дінін ұстану арқылы адам нендей игілік табады? Ең алдымен, жүрегіне қайрымдылық, сабырлылық, нәпсіге берілмеушілік, жомарттық, кешірімділдік, сыпайылық, кішіпейілдік сияқты жақсы имани қасиеттерді орнықтырады. Ал бұның бәрі адамзат қоғамын биікке көтеретін игі қасиеттер. Сондай имани қасиет орныққан қоғам өркениет биігіне көтеріле алады. Егер тарихқа ой жүгіртіп қарайтын болсақ, қоғамның дамуына тікелей діннің әсері барлығын бағамдар едік.

Күнге, Айға, отқа табынған ежелгі заманда адамдар алғашқы қауымдық құрылыста өмір кешті және қарабайыр қарулармен қаруланып, күнкөрістері де ауыр болды, үңгірлерде тұрды немесе теріден лашықтар жасап алды. Ал, табиғаттың құбылыстарын басқаратын жарымқұдайларға табынған кезеңде құл иеленушілік қоғам орнығып, өркениет өрге басты. Қалалар, үлкен елді мекендер салынды, адамдар ғылым-білімге көңіл бөлді. Бір Құдайға табынатын кезеңде мемлекеттер пайда болып, феодалдық қоғам орнықты. Христиан, иудей, ислам, индуизм және буддизм діндері де осы кезеңде орнықты. 

Адамзат өркениетінің дамуы тікелей дінмен астасып, біте қайнасып, біріге өркендеп жататынын бағамдаймыз. Мәселен, ислам діні орныққан алашқы кезеңде Испаниядан Қытайға дейінгі аумақты алып жатқан алып ислам халифаты құрылып, онда әлемдік өркениеттің дамуына елеулі үлесін қосқан ғылым мен білім, мәдениет шарықтап дамыды. Сол кезде шыққан Әбунәсір әл Фараби, Ибн Сина, Абурайхан Беруни, математиканың незгізін салған Әл Жәбір сияқты ғалымдар көп болды, олар әлем өркениетін дамытуға тың серпін берді.

Ең ежелгі дін саналатын индуизм діні 5 мың жыл бұрын негізі қаланды деген түсінік бар. Бес мың жыл бұрын ұлы ғұлама Вьясадева ежелден адамзат қолданып келген санскрит тілінде жазылған веда ілімдерін жаңа басталған Кали юга дәуірінің адамдарына лайықтап қайта жазды. Төртінші дәуір болып саналатын темір ғасыры, яғни Кали юга заманында адамдардың өмір жасы қысқарып, жады нашарлайды және дінсіздік пен күнәкарлық белең алады. Міне, осыны ескерген данышпан бұрын бүтін болып келген веда ілімін 4 бөлікке бөледі: Риг веда, Сама веда, Яджур веда, Атхарва веда. Вьясадева онымен де шектелмей, қараңғы түнек заманның адамдарына ыңғайлы және түсінікті болуы үшін ведаларға түсініктеме түрінде Шримад Бһагаватам кітабын жазады.

Осыдан 5 мың жыл бұрын басталған Кали юга заманы өз күшіне еніп, соған байланысты адамдардың арасында күнәкарлық күшейе түседі. Бұрын қолданылып келген веда ілімдері бұрмаланып, брахмандар басқаны қойып, ет жеуге көше бастайды. Олар құрбандық дегенді сылтауратып, жануарларды құрбанға шалуды көбейтеді. Осыны тыю үшін 2,5 мың жыл бұрын Үндістан аумағындағы саки тайпасының патшасының баласы Сидхарта Гаутама жаңа дінді ойлап табады.

Сидхарта Гаутама – жәй адам емес еді. Ол Құдайдың таралымы, яғни аватары болатын. Будданың келетіні туралы данышпан Вьясадева 5 мың жыл бұрын жазған Шримад Бһагаватам кітабында нақты айтқан. Кітапта адамдар құрбандықты сылтау етіп, жануарлардың қанын суша ағыза бастаған заманда, Тәңірі Будда келіп, жаңа діни қағидат орнатып, жануарларды өлтіруге тыйым салатындығы туралы айтылған.

Егер сіз ислам дінін ұстайтын болсаңыз, міндетті түрде осы үш негізді басшылыққа алуыңыз қажет. Егер олай жасамасаңыз, онда істеген әрекеттеріңіз, орындаған діни парыздарыңыз түгел құмға сіңген судай жоқ болады. Яғни, сіз жасаған әрекет босқа кетеді.

Бұл үш діңгек: шариғат, тарихат және мағрифат деп аталады. Енді осыған аздап тоқтала кетелік. Шариғат – бұл ислам дінін ұстанушылардың ережесі іспетті. Онда нені айтуға болатыны немесе болмайтыны, нені ішіп-жеуге болатыны және тиым салынатыны, нендей әрекет жасау парыз және міндет болып саналатыны, нендей әрекеттен бойды аулақ ұстау қажеттігі нақтыланған. Бұл діни ереже-шарт. Егер сіз бұл ереже-шартты ұстанбасаңыз, оны ескермесеңіз, жасаған тағат ибадаттарыңыздан түк пайда болмайды. Мысалы, мұсылман баласына өтірік айтуға, өтірік куә болуға, балағаттауға, ұрыс-керіске баруға болмайды. Мұсылман Алланың атын атап баыздалған малдың етін және мұсылман үшін адал деп саналған тағамдарды ғана жейді, доңыздың етін жеуге, және Алланың атын атамай бауыздалған мал етін жеуге, иттің, мысықтың, есектің және басқа жануарлар мен аңдардың етін жеуге тиым салынады. Мұсылман баласына намаз оқу, ораза ұстау, хажға бару, садақа беру парыз етілген, зина жасау, кісі өлтіру, ұрлық істеу, қиянат жасау – күнә арқалататын жаман әрекеттер болып табылады.

Дәстүрлі діндердің бәрінде рухани нәтижеге жетудің негізгі тәсілі ретінде – медитация, яғни ақыл-ойды шоғырлау қолданылады. Индуизм және буддизм діндерінде медитация рухани практиканың негізгі тәсілі саналса, христиан, ислам және иудаизм діндерінде ол қосалқы тәсіл ретінде ұсынылады. Дегенмен де, мына нәрсеге назар аударған жөн: медитация, яғни ақыл-ойды шоғырлаудың рухани нәтижеге жетуге өте үлкен ықпалы бар.

Қасиетті Құранда «Сендер шектен өте алмайсыңдар, бірақ та, бір қуаттың көмегімен өтуге болады» деген аят бар. Квантты физиканың дамуымен бірге қазір біз өмір кешіп жатқан әлемнің өзіміз ойлағандай қарабайыр емес, аса күрделі екендігі, сезім мүшелері арқылы сезіне алмайтын өзге әлемдер немесе өлшемдер бар екендігі дәлелденуде. Веда ілімі біз өмір кешіп жатқан Жер планетасының 9 аралдан тұратын Джамбудвипа деп аталатын құрлық екендігін жазады. Біз өмір кешіп жатқан жер – Бхарата варша деп аталатын құрлық. Әрбір арал мұхит арқылы бөлектеніп,  таумен қоршалған. Көрші аралдар бізге көрінбейді. Оны тек рухани дамыған әулие жандар ғана көріп, сезіне алады. Мәселен, бізге іргелес жатқан аралда өмір сүретіндердің өмір сүру жасы 10000 жыл екен. Олар ешқашан қартаймайды, ауырмайды және сымбатты сұлу болып келеді. Біз үшін ол ертегі сияқты.

Соңғы жүз жылда өзін Иса пайғамбармын деп атаған адамдардың саны жүзден асып жығылады екен. Оған қоса, ақырзаман қарсаңында келеді, жер бетінде имандылыққа негізделген патшалық құрады деп хадистерде айтылған Мағдимін деушілер қатары да жыл санап қалыңдай түсуде. Біз сөз еткелі отырған адам да өзін Мағди немесе қазақша Мадимін деп атап, Алланың елшісімін деп жарияға жар салуда. Сонымен, бұл кісі шынында да Алланың елшісі ме, әлде пайғамбармын деп дабыра жасап жүрген жалған пайғамбарлардың бірі ме?

Пайғамбарлық қалай қонды?

Ютуб каналынан өзін Мадимін – Алланың елшісімін, екі дінді – ислам мен христиан дінін біріктіру үшін келдім деп жүрген азамат туралы оның өз аузынан айтылған видеосұхбаты бар екен. Құлақ түріп тыңдап, қарап шықтық. Оның өз айтуынша уақиға былай орын алған.

Бұл 1992 жылдың қыс айы екен. Жаңа жылды қарсы алу кеші болса керек. Ол кезде өзін Алланың елшісімін деп атап жүрген Бақытбай Сейітов – Бақиятулла Қарқаралы өңірінде тұрған. Кешкілік жаңа жылды қарсы алу үшін отбасымен дастарханда отырады. Дастарханда тамақпен бірге шампан қойылады.