АҚИҚАТ

Archive for the ‘Өмір-өзен’ Category

Әлеуметтік желілерде сегіз жастағы өгей қызын зорлаған еркек туралы әңгіме қаптап жүр. Жас баланың тәнінен қан кетіп, содан ауруханаға апарып, ота жасап жатырын алып тастапты. Сорақысы сол, өгей әке қызын үш жылдан бері зорлап келген екен. Яғни, бес жасынан бастап зорлай бастаған. Мына жайды естігенде адамдардың осыншама азғындыққа салынып кеткеніне қайран қаласың.

Адамдар неге азып барады?

Осыдан бірнеше жыл бұрын бес жастағы кішкентай қызды автокөлігіне алдап отырғызып алып, саяжайына апарып зорлап, ол аз дегендей қылғындырып өлтірдім деп тастап кеткен еркектің әрекеті сол тұста жұртшылықтың қатты ашу-ызасын туғызған еді. Әупірммен аман қалған бес жастағы қыз бала бірнеше рет ота жасағанына қарамастан, ауруханада көз жұмды. Оны зорлаған адам әйел баласы бар кәдімгі қарапайым азаматтардың бірі болып шықты.

Өткен жылы 8 наурызда әйелдерге қатысты тұрмыстағы зорлық-зомбылыққа қарсы бағытталған жария шеруді өз мақсаттарына пайдаланған геи, лесбян, трансгендер деген азғын топтар өздерін жарнамалап, кеуделерін соғып ұрандатып, жарияға жар салды. Ол аз болғандай содан кейін әлгілер облыс орталықтарында көпшілікпен кездесулер өткізуге талпыныс жасап, жұртшылықты біраз абыржытты. Жә, өз жынысының өкіліне құмарту немесе жынысын ауыстыру – психикалық ауру делік, ондай дертке ұшырағандар ем қонбаса үйлерінде жатып, азғындықтарын жасай берсін, бірақ жарияға жар салып «біз сондаймыз, маған қараңдар» деп ұрандатудың қанша қажеті бар?

Азғындықтың артында кімдер тұр?

Егер өткен тарихқа зер сала қарайтын болсақ, тәні еркек бола тұра, өзін әйел сияқты сезінетіндер немесе керісінше әйел тәнін иеленген біреулердің еркек мінезді болуы ерте заманнан кездесетін психикалық дерт екенін бағамдауға болады. Қазақ ондайларды «бәтшағар» деп атаған.  Дегенмен де, бұндайлар ерте заманда аз кездесетін және мұндай дертке шалдыққандар өздерін  қазіргідей жарнамалап, көпшілік алдына шығу деген болмайтын.

Сөйтіп Қазақстан мемлекетін отыз жылдай басқарған Нұрсұлтан Назарбаев билігінен кетті. Жасыратыны жоқ, көп адамдар үшін Назарбаев Құдайдың сүйген ұлы саналып, «шіркін, біз де сол сияқты биіктерге жетсек» деп армандағандар аз болмағаны анық. Оның тасы әрдайым өрге домалап, мансап та, атақ-даңқ та, асып-тасыған байлық та көлеңкесі сияқты әрдайым бірге болды. Тіпті, Назарбаев қолын алған соң, бір жеті қолын суға жумай жүргенін айтқандар да болды. Балаларын ырымдап соған ұқсасын деп Нұрсұлтан қойғандар әр өңірден көбейді. Бүгінде қазақ елінде Нұрсұлтандардың саны 18 мыңнан асады екен.

Назарбаев туралы қаншама мақалалар, кітаптар жазылып, телехабарлар, кинолар түсірілді, тіпті оған арнап күй, жыр-дастан да шығарылды. Назарбаевтың есімі елдің астанасына, үлкен қалалардың көшелеріне, әуежайлар мен мектептерге, университетке берілді. Бір сөзбен айтқанда, ол жетпеген биік қалмағандай. Қазақ мұндай жандарды «армансыз» деп атайды.

Иә, Назарбаевтың Аллаға еш өкпе-реніші болуы тиіс емес. Тірі пендеге қажеттінің бәріне жетті, бәрін алды, бірақ оның биліктен кетуі мынадай ақиқатты барша жұртқа көзге шұқығандай етіп көрсетіп берді: мына фәни жалғанда еш нәрсе мәңгілік емес, бәрі де өткінші және бәрі жалған.

Бір ғұламаның айтқан «заманды өзгерту қолыңнан келмесе, соған бейімдел» деген сөзінің ақиқаттығын дәлелдейтін жайлар бүгінде өте көп. Бірақ өкініштісі сол, адамдардың көбі соған мүлдем дерлік көңіл аудармайды. Олар заман ағымын, оның қайда бара жатқанын, қазірден бастап уақыт талабына бейімделмесе, ертең қиындыққа тап боларын ойламайды.

Үш балық туралы хикая

Шығыс даналығын бойына сіңірген  «Кәлилә мен Димнә» деген кітапта үш балықтың басынан кешкен оқиғасы туралы мысал әңгіме бар. Үш балық бір суда өмір кешіпті дейді. Күз жақындаған сайын   бұлар тірлік кешкен су тартылып, үлкен су көзінен ажырай бастайды. Қатерді сезген ақылы көптеу балық жедел шешім қабылдап, су тартылмай тұрып үлкен су көзіне өтіп кетеді.

Биыл көктемде Алматыда ЛГБТ дегендердің үлкен шеруі өтіп, бұл еліміздің тұрғындарының арасында біраз пікір туғызды. Өздерінің азаматтық құқықтарын пайдаланғысы келіп, түрлі экономикалық, саяси, әлеуметтік мәселелерді көтеріп, бейбіт шеруге шыққандарды шетінен ұстап, түрмеге тоғытатын құқық қорғаушылар неге екені белгісіз ЛГБТ дегендерге заң жүзінде рұқсат беріп, тіпті оларды өзгелерден қорғап жүрді.

ЛГБТ деген не?

Сонымен ЛГБТ деген не және олар нені мақсат етеді? Бұл ағылшын тіліндегі  лесбиан, геи, бисексуал және трансгендер деген сөздердің бас әріптерінен құралған атау екен.  Енді оларға жекелей тоқтала кетейік. Лесбиан деген – әйел мен әйелдің жыныстық жақындыққа түсуі. Лесбиан әйелдерге еркек қажет емес. Олар тұрмысқа шықпайды, бала таппайды, тек бір-бірімен анайы жыныс жақындығын жасап, бар өмірін рахат алуға ғана арнамақ.

Қазіргі технология  шарықтап дамыған заманда әлем елдері бұрынғыдай оқшау өмір сүре алмайтын  болды. Жаһандану деген құбылыс адамзатты  миша араластырып жіберді. Ендігі уақытта ешбір мемлекет басқа елдердегі болып жатқан түрлі құбылыстардың бізге қатысы жоқ деп айта алмайды. Барша адамзатқа тән түрлі проблемалар соңғы жылдарда көбейіп барады. Оны шешу бір ғана елдің шаруасы емес, енді әлем халықтарының бірлесе жұмыс істеуі ғана бұндай мәселені шешуге жағдай жасамақ.

Жұқпалы дертке қатысты кереғар пікірлер

Өткен жылдың басында пайда болған короновирус атты жұқпалы дерт алғаш шыққан кезден-ақ, бір-біріне қарама-қайшы екі түрлі пікір ел арасында айтылып жүрді.  Мемлекеттік ақпарат құралдары мен мемлекеттік мекемелерде қызмет ететін осы саланың мамандарының айтуынша, бұл аса қатерлі дерт және одан сақтанудың ең сенімді жолы – адамдарды оқшаулау, карантин шараларын енгізу, ал вакцина шығарылған кезде жұртшылыққа жаппай екпе жасау.

Қазақта ғана емес, жалпы әлемнің барлық халықтарында жан-жануарлар атымен аталатын 12 жылдан тұратын уақыт айналымы бар. Жыл санаудың бұл тәсілі қашан, қалай пайда болғандығы туралы ешкім білмейді. Тағы бір қызықтысы, жан-жануарларға негізделген 12 жылдық  цикл негізінен барлық халықтарда ұқсас. Мәселен, 12 жылдық уақыт айналымы тышқан жылынан басталады. Сөйтіп, біз биыл 12 жылдық циклдің екінші жылына аяқ бастық.

Әр жылдың ерекшеліктері бар

Тышқан деген барлық халықтар үшін соншалықты жағымды мақұлық болып саналмайды. Ең алдымен, оның етін қытайлықтар болмаса, басқа жұрт жемейді. Рас, терісінен түрлі киімдер тігеді. Сондай-ақ, тышқандар адам еккен егінге залалын тигізіп қоймай, тіпті жер үйлерді былай қойып, көп қабатты пәтерлердің өзінде тұрғындардың мазаларын алып жатады.  Содан болар, тышқанды адамдар оншалықты ұната қоймайды. Ал әйелдердің арасында тірі тышқаннан зәрелері ұшып қорғатындар көп.

Ең алдымен осы сауалнамаға жауап беріп көрейікші: Нағыз еркек десе көз алдыңызға кім елестейді?

Ойланып қалдыңыз, иә? Тек бірнеше минуттардан  кейін ғана  өткен ғасырлардағы батырларды, қоғам қайраткерлерін айтасыз. Өз әкеңізді де айтуыңыз мүмкін.

Бұл психологиялық сауалнама нені көрсетеді? Толығырақ тоқталайық:

Адамға тосыннан сұрақ қою арқылы, ойында не тұрғанын білуге болады. Егер біраз ойланып қана жауап берсе, оның жауабы ақиқат емес. Ми өзінің күнде көріп, естіп жүрген жағдайы туралы автоматты түрде жауап беруге машық. Яғни, қазіргі қазақ қоғамында “нағыз ер” деген атқа лайықты жігіттер аз. Жүргізілген сауалнаманың нәтижесінде халықтың  85%-ы бірден жауап бере алмаса, қалған  15%-ы өз әкесін айтып өтті.

Нағыз еркек деген кім?

Құранда «нағыз ер» деп  Аллаға сенім білдіріп, намаз оқитын, уәдеге берік болып, қиянат жасамайтын,ақиқат пен сүйінпеншілікті қалайтын адамды атайды. Ал осының ішінен қазіргі жігіттердің бойынан кездесетін қандай қасиеттерді байқадыңыз? Ата-анасын бақытты етіп,сүйіспеншілігін көрсете алмағандар қаншама? Алланың парыз етіп берген бес уақыт намазын оқып жүріп-ақ, талай жанның көз жасына қалған жігіттер қаншама? Сүйгеніне уәде беріп, қиянат жасағандар қаншама?

Таяуда Ютуб сервисінде Алматы маңындағы қаңғыбас иттерді ұстайтын орында төрт иттің зорланғаны туралы видео жарияланды. О заман да, бұ заман, иттің зорланғанын кім естіген. Мына хабарды естіп, оқиғаның анық-қанығын білмек болған блогерге ит ұстайтын мекемінің қызметкерлері есік ашпады және дұрыс жауап та бермеді.

Ит зорлаған кімдер?

Кейін белгілі болғандай, оқиға желісі былай өрбіген. Қаңғыбас иттерді ұсайтын мекеменің қызметкерлерінің қатыгездігін көріп, куәсі болып жүрген волонтерлер оқта-текте келіп, тірліктен теперіш көрген төрт аяқтыларға қолдан келгенше көмек көрсетіп тұрады екен.  Бір келгенде жарақат алып, бүрісіп жатқан бірнеше итті көріп, оларға жанашырлық танытқан волонтерлер ветеринарға апарып көрсетпек болады.

Интернет барша адамзаттың өміріне үлкен өзгерістер әкелді және әкеліп те жатыр. Оның жағымды жағы да, жағымсыз тұстары да жетерлік. Ол жайында БАҚ аз айтып, жазып жатқан жоқ. Оған тоқталып жату да артық болар. Ал біз әңгіме еткелі отырған хаип деген мәселе туралы онша көп айтыла қоймайды. Көп айтылмайтыны, жұртшылық әзірге оны қоғам үшін оншалықты қауіпті деп санамайтын сияқты. Ал іс жүзінде хаип деген әсіресе, жастардың санасын улайтын, ұлттың болашағына балта шабатын аса қатерлі дерт екендігін өмір көрсетуде.

Таяуда әлеуметтік желілерде әлдекім жариялаған қазақтың ұлы тұлғалары Абай Құнанбаев, Ыбырай Алтынсарин және Ахмет Байтұрсыновтың суреттерін сөйлеткен видео көпшілік арасында үлкен пікір туғызды. Қазақтың айтулы перзенттерін аузы-бастарын қисаңдатып, құбыжық етіп көрсеткен бұл видеоның авторын жұрт жерден алып, жерге салды. Тіпті, тауып алып, сыбағасын беру керек дегендер де болды. Содан көп ұзамай «мен осы видеоның авторы едім» деген бір қаршадай бала шығып, халықтан осы үшін кешірім сұрап, енді мұндай теріс әрекет жасамайтынын айтты.