Архив рубрики «Имандылық»
Діни түсінік адамға не береді?
Кеңес заманында дін жолын ұстану қараңғы, надан кемпір-шалдардың ісі деген түсінік қалыптасқан болатын. Атеистік түсінікке негізделген мектептен басталатын оқу бағдарламаларында адам маймылдан жаралған, Құдай да, дін де адамдардың табиғат алдындағы дәрменсіздігінен туған қияли ұғым деген тұжырым санамызға сіңірілді.
Бүгінде жастардың арасында дін жолын ұстанатындар көп. Бірақ екінің бірі «дін жолын неге ұстанамын, ол маған не береді» деген мәселеге ой жүгіртпейді. Әйтеуір жұрттан қалмай ораза ұстап, тіпті бес уақыт намаз да оқып жататындар бар.
Сана білім нұрымен сәулеленгенде ғана дін жолы адамға игілік әкеледі.
Қасиетті Құранның Пайғамбарымызға түскен ең алғашқы аятының «оқы» деген сөзден басталуы тектен тек болмаса керек. Мұсылманның қырық парызының бірі – ілім-білім үйрену. Діни парыздарды ұстанатын адам ең алдымен соны не үшін ұстанатындығын, ол не беретіндігін жақсы білуі тиіс. Әйтпеген күнде, жұрттан қалмау үшін жәй жасанды түрде жасалған діни шарт екі дүниеде де ешқандай игілік әкелмейді.
Имандылықтың белгісі
Иманды адамның ең басты қасиеті – Аллаға ұнайтын нәрселерді жасап, шариғатқа қайшы келетін әрекеттерден бас тартуы. Алла адамдардың өзіне де, өзгеге де пайда келтірмейтін істермен және залалды істермен айналысқандарын ұнатпайды. Сондықтан әр пенде пайдалы іспен айналысып, жағымсыз нәрселерден бойын аулақ ұстағаны абзал.
Имандылыққа бастар жол.
Кейбір адамдардың жаратылысында жамандық жасау бар. Ондай пенделер әдетте жамандық жасауға әрдайым бейім тұрады. Бірақ жаратылысы осындай деп жамандық жасау пендені ақтамайды, қайта күнәсіне күнә қосады.
Хазіреті Әлидің «адамдардың арасында бол, бірақ адамдарға жүк болма» деген сөзі бар. Прочитать остальную часть записи »
Сенімі жоқ адам жапырағы жоқ қураған ағаш сияқты
Кеңес заманында атеистік көзқарас мемлекеттік басты идеология болып саналды. Сондықтан болар, жас та, кәрі де құдайсыздықты мақтаныш етіп, иманды адамдарға артта қалған надан деп шекеден қарайтын. Қазір бұл көзқарас біраз өзгергенімен, кеңестік атеистік түсінікті саналарына сіңірген жандар әлі де баршылық.
Құдайға сенбеймін деу наданмын, ақымақпын дегенмен бірдей.
Таяуда әлеуметтік желілердің бірінде республиғаға танымал бір қалталы кәсіпкер атеис екендігін, құдайға мүлдем сенбейтіндігін зор мақтанышпен жазыпты. Осылайша ол өзінің құдайға сенетін иманды адамдардан артықшылығын, білімділігін көрсеткісі келген сыңайлы. Шындығында ол осы Прочитать остальную часть записи »
Жалған дүниенің баяны
Ертеде ел кезіп, қайыр сұраумен күн кешкен дәруіш өмір сүріпті. Ол үнемі Алланың атын зікір етіп, Жаратқанды есіне алып жүретін. Мына жалған дүниенің қызығын баз кешкен тақуа дәруіш күндердің күнінде бір бай саудагердің сарайына келді. Алыс жолдан қатты қалжыраған дәруіш аш еді.
Сәулетті сарайдың алдындағы бақшада мамық төсекте маужырап жатқан саудагерді қызметшісі желпуішпен желпіп тұр. Аш дәруіш бай үйден өзегін жалғар бірдеңе табылар деген үмітпен саудагерге жақындап келіп Алланың атын айтып сәлем берді. Көзін сығырайта ашып, оған тәкаппарлана қараған бай мезіреті етіп сәлемін де алмады. Бірақ дорба асынған сақалы желбіреген дәруішке қарап, бәлкім бұл тылсым ілімді меңгерген әулие шығар, онда мен бұдан болашағымды сұрап көрсем қайтеді деген ой келді.
Байлық адамның ақылын тұмандандырады.
Ол басын көтеріп, мамық жастыққа шынтақтай жатты. Содан кейін дәруішке қарап, «байқаймын сен құдай жолында жүрген тақуа адам сияқтысың» деді.
-Иә, мәртебелім, бар өмірімді Жаратқанға құлшылық етуге бағыштаумен келемін, -деді дәруіш.
Тәубе деген не және ол адамға не береді?
Дәстүрлі діндердің бәрінде тәубеге келу ерекше орын алады. Мәні зор осындай діни шарт саналатын тәубе дегеннің өзі не? Тәубенің діни мәні сан алуан десек те, негізгі мәні – Жаратқанның берген игіліктеріне қанағат етіп, осындай игілік берген Аллаға ризалығын айту, сол үшін өзін Жаратқанның алдында қарыздар сезіну. Сондай-ақ, жасаған күнәлары үшін өкініп, осы үшін шын ниетімен Алладан кешірім сұрау да тәубеге жатады.
Тәубесін ұмытқан пенделер.
Қазақта «құдайдан қорықпағаннан қорық деген сөз бар. Жүрегінде иманы жоқ, Алланы мойындамайтын адам нәпсінің құлақ кесті құлына айналады және тойымсыз нәпсінің жетегімен ойына не келсе, соны жасауға бейім тұрады. Жыл өткен сайын белең алып бара жатқан қылмыстар мен арсыздықтардың астарында адамдардың иманнан аулақтап, тәубе дегенді естен шығаруы жатқаны даусыз.
Егер ақылға салып қарайтын болсақ, Алланың адам баласына берген игіліктерін санап тауыса Прочитать остальную часть записи »
Әулие деген кім?
Әулие қазақ сөзі емес, ол арабтың «уәли», яғни Алланың досы деген сөзінен бастау алады. Әулиелік ислам дініндегі сопылық ағыммен қатар дамыған сияқты. Олай дейтініміз, сопылықты ұстанып, ақиқатты іздеген ғалымдар Алланың шапағатымен түрлі керемет қасиеттерге ие болған. Әулиелердің кереметтері жайлы ел арасында айтылып жүрген әңгімелер өте көп.
Қазақ елінде ислам дінінің таралуымен бірге әулилер көптеп шықты. Солардың арасында ең беделдісі және белгілісі Қожа Ахмед Яссауи. Пайғамбарымыздың өзі болашақта келетін ислам дінінің беделін көтеруге сүбелі үлесін қосатын оған арнап құрма қалдырып кеткендігі туралы Қожа Ахмед Яссауи өзінің хикметтерінде ашық жазады.
Әулиелік қасиетті қалай тануға болады?
Еліміз егемендігін алғаннан кейінгі жылдарда әр ру өз бабаларын көтеріп, әулие атап, бастарына биік мазар орнату бәсекеге айналды. Осыған орай, жер-жерде бұрын атын да, затын да естімеген әулилер көбейді. Қазір жұмысына тиым салынған Атажол деген ағым сондай қаптаған әулиелерді бизнес көзіне айналдырып, халықты алдап теріс жолға салды.
Жоғарыда айтқанымыздай, әулие бұл аспаннан беріле салатын керемет қасиет емес, сопылық Прочитать остальную часть записи »
Діни парызды Құранды тікелей басшылыққа алып жасаған дұрыс па?
Сұрақ: Бүгінде Құранның мән-мағнасы көптеген тілдерге аударылды. Осыған орай, Құранды басшылыққа алып, сондағы нұсқаулармен тікелей жүру қажет деп санайтын уаххабшылар сияқты діни ағымдар шықты. Бұл туралы не айтасыз?
Жауап: Арабтың тілі өте бай. Тіпті, бір сөздің 15-20 мағына беретін жайлары да кездеседі. Сондықтан да, Құранды тікелей қабылдап, оның мән-мағынасын дәл түсінеміз деу мүлдем қате. Қазіргі таңда Құранның исламтанушы ғалымдар 10-20 пайыздайын ғана түсіндіре алады. Ал қалған 80-90 пайызы бізге жұмбақ күйінде қалып отыр. Шын мәнінде Құранның мән-мазмұны шексіз терең.
Құранның мағынасы шексіз.
Оның ішкі және сыртқы мағынасы бар. Сыртқы мағынасына қарап түсіндіру толық түсінік болмайды. Мәселен, шкафтың алдынан қарасақ, ол жалпақ болып көрінеді, ал жанынан қарасақ, ол жіңішке сияқты көрінеді. Шкафқа дәл сипат беру үшін оны жан-жағынан, яғни алдынан да, бүйірінен, артынан, төбесі мен табанынан назар аударып, содан кейін барып сипаттауымыз қажет Прочитать остальную часть записи »
Қанағатшыл адам қайғысыз өмір кешеді
Қазақта «қанағат қарын тойғызады, қанағатсыз кедейдің жалғыз атын сойғызады» деген мақал бар. Қанағатшыл адам екі дүниенің де игілігіне кенелмек. Өкінішке орай, бүгінде осы тамаша қасиетті бойына сіңірген адам аз.
2008-2009 жылдары орын ғалған әлемдік қаржы дағдарысының басты себебі – адамдардың еш тойымды білмейтін ашкөздігі екендігін сол тұста мүйізі қарағайдай қаржыгер-экономист ғалымдар мойындады. Осы қаржы дағдарысының салдары Батыс елдерінде әлі күнге дейцін жойылмай отыр.
Қанағатсыз адам «болдым, тойдым» деп ешқашанда айтпайды.
Орыстың ұлы ақыны Пушкиннің алтын балық туралы ертегісі есіңізде ме. Ертегінің екі кейіпкері — кемпір мен шалдың бойында екі түрлі қасиет – қанағатшылдық пен ашкөздік қалыптасқан. «Не тілейсің, барлық тілегіңді орындаймын» деген алтын балықтан ештеңе сұрамай, кеңпейілдікпен босатып жіберген балықшы шал Жаратқанның бергенін қанағат тұтып, бейбіт тірлік кешеді.
Бойын ашкөздік билеген кемпірі керісінше алтын балықтан астаудан бастап үй, дворяндық дәреже, княздық дәреже мен байлық сұрап, содан кейін барша әлемнің әміршісі болуды аңсайды. Прочитать остальную часть записи »